Berat Kandili

0

Berat Kandili

İslam  geleneğinde, Arabi aylardan Şaban  ayının on beşinci gecesi Berat Kandili olarak kutlanmaktadır. Önümüzdeki (19 Nisan 2019) Cuma günü akşamı Berat Kandilidir.

ATanım

Berat, Arapça berâe-berâet kelimesinin Türkçeleşmiş halidir.

Kur’an’da “Berae” kökünden 25 kelime bulunmakta olup, bunlardan sadece iki tanesi “Beraet” şeklinde geçmektedir.

Berâet; iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin herhangi bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğün bulunmaması anlamındadır.

Istılah olarak berat ise, Allah’ın affı ve bağışlaması, günah, borç ve cezadan kurtulmak gibi anlamlara gelmektedir.

Beratın özünde, günahlardan arınma ve Yüce Allah’ın rahmet ve mağfiretine ulaşma amacı vardır.

Bu gecede Allâh’ın affı ve bağışlamasının çok olacağı müjdelendiğinden, bu geceye “Berat Gecesi” denilmiştir.

B- Berat Gecesi

Yollardaki trafik levhaları ve işaretleri gibi, manevi hayatımızda da belirgin dönüm noktaları vardır. Bunlar, belirli mübarek günler, geceler (kandiller) ve bayramlardır.  

Berat gecesi, Ramazan ayını müjdeleyen son mübarek gecedir.

Ayrıca bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan, Mekke’deki Kâbe istikametine çevrilmesinin (kıblenin tahvili), hicretin ikinci yılında Berat gecesinde vuku bulduğunu kabul etmeleri de bu geceye ayrı bir önem kazandırmaktadır.

Berât Kandili, kalbimizin en derin yerinden Allah’a doğru bir yol açma zamanıdır. Rabbimize yönelip rahmet ve mağfiret dilemenin, tövbe etmenin, tam vaktidir.

Kandiller ve benzeri geceler; iman, ibadet ve düşünce hayatımız bakımından kendimizi yenilememiz, geçmişimizi muhasebe etmemiz, geleceğimizi planlama ve ümitlerimizi tazelememiz için büyük bir fırsattır.

Kur’an-ı Kerim’de;De ki, Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden kullarım! Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Şüphesiz Allah bütün günahları affeder. Çünkü O, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir”(Zümer, 39/53). Buyurulmaktadır.

C-Berat Gecesini ihya etme

1- Berat Gecesinde Nefis muhasebesini yapmak, tefekkür etmek

Bu mübarek geceyi değerlendirmenin en temel şartı; hayatın karmaşasından biraz olsun kendimizi kurtarıp kulluğumuzu sorgulamaktır.

Ne ile meşgulüm, hangi uğurda yaşıyorum, niyetlerim ve amellerim beni nereye götürüyor diye kendimize sormaktır.

İç dünyamıza dönmek, geçmişimizin muhasebesini yapmak, tefekkür etmektir.

Rabbimize itaatkâr bir kul ve iyi bir insan olmaya söz vermektir.

Nefsimizin esaretinden kurtulmak, hata ve günahlarımızdan pişmanlık duymaktır.

İşte o zaman bu gece bizim için gerçek manada bir fırsata dönüşecek ve kurtuluş beratımız olacaktır.

Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Cenâb-ı Hak Peygamberimize hitaben şöyle buyurmaktadır: “Ayetlerimize inananlar sana geldiğinde onlara de ki: ‘Selam size! Rabbiniz merhamet etmeyi bir lütuf olarak kendine yazdı. Gerçek şu ki, sizden kim bilmeyerek bir kötülük yapar da ardından tövbe edip kendisini düzeltirse, bilsin ki Allah çok bağışlayan, çok merhamet edendir.” (En’âm 6/54).

Ebedi hayatta kurtuluş beratını alabilmek için bu gecedeki Cenâb-ı Hakkın feyzinden ve bereketinden istifade edelim. Her nefes alıp verişimizde Allah’ın rızasını gözetelim.

Ömrümüzü Kur’an ve sünnet ölçüsüne göre şekillendirelim. Unutmayalım ki, kulluk şuuruyla geçirilmeyen her ânımız bize zarar ve ziyan olarak geri dönecektir.

2-Berat Gecesinde tövbe, dua ve ibadet

Bu gece müslümanlarca kutsal sayılmış, diğer gecelerden farklı bir şekilde ihya edilmesi, daha fazla ibadet edilmesi gelenekte âdet halini almıştır.

Berat kandilinin aydınlattığı manevi ortam, bizlere dengeli bir hayat kurma bilinci sağlamakta, kendimizi gözden geçirme ve yenileme imkanı sunmaktadır.

Yüce Allah bu gecede ilahi rahmetini bol bol indirmekte, rızık ve şifâ kapılarını sonuna kadar açarak, bizleri sonsuz ikramlarına davet ettiği rivayet edilmektedir.  

Şöyle ki; Hz. Peygamber, “Şâbanın ortasında gece ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah o gece güneşin batmasıyla dünya semasında tecelli eder ve fecir doğana kadar, ‘Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona âfiyet vereyim, yok mu şöyle, yok mu böyle!’ der” buyurmuştur. (İbn Mâce, “İḳāme”, 191).

Yine Hz. Peygamber’in, “Allah Teâlâ -rahmetiyle- şâbanın on beşinci gecesi, Benî Kelb kabilesi koyunlarının tüyleri sayısından daha fazla kişiyi bağışlar” buyurduğu rivayet edilmiştir. (Tirmizî, “Ṣavm”, 39; İbn Mâce, “İḳāme”, 191).

Hadis Kitaplarında, bu hadislere yer veren Tirmizî ve İbn Mâce, bunların sened yönünden zayıf olduğuna da işaret etmektedirler.

Ancak zayıf da olsa bu hadisler terğib (bir kimseyi bir işi yapmaya özendirmek, teşvik etmek) açısından değerlendirilebilinir.

Bu yüzden, idrak ettiğimiz berat gecesinde; hepimiz Yüce Allah’ın Kur’an’da kendisinden ümit kesmememizi isteyen ve bizleri affedeceğini müjdeleyen mesajına kulak vererek;  

Bu geceyi,  tövbe, dua ve ibadetle ihya edebiliriz.

3-Kandil gecelerini ihya proğramları

Son yıllarda bazı tarîkat ve cemaatların mübarek gün ve gecelerde geniş katılımlı sohbet veya mevlid proğramlar düzenledikleri müşahede edilmektedir.

Bazı zayıf rivayetlerle, Hz. Peygamber’in şâban ayına ve özellikle bu ayın on beşinci gecesine ayrı bir önem vererek onu ihya ettiğine dair diğer rivayetleri göz önüne alan kimi âlimler, bu geceyi ibadet ederek, Kur’an okuyarak ve dua ederek geçirmenin sevaba vesile olacağını belirtmiş olmalarına rağmen;

Ancak bu geceye mahsus olmak üzere belli bazı ibadet ve kutlama proğramları ihdas edip âdet haline getirmenin ise dinde yeri bulunmadığını söylemişlerdir.

4-Berat gecesinde yüz rekat namaz

Kaynakların belirttiğine göre Berat gecesine ait özel böyle bir namaz yoktur.

Gazzâlî, bu gece her rekatında Fâtiha sûresinden sonra on bir İhlâs sûresi okunmak suretiyle kılınacak yüz rekat namaz nakletmektedir, (İḥyâʾ, I, 203).

Bu namazın  bid‘at olduğunu kaydeden, hadis otoritesi İmam-ı Nevevî; bu konuda Ḳūtü’l-ḳulûb ve İḥyâʾü ʿulûmi’d-dîn’de (Gazali’in eserleri) geçen rivayetin, aslı ve kaynağı olmadığını beyan etmiştir.  (el-Mecmûʿ, IV, 56).

Ali el-Kārî de bu rivayetin uydurma olduğunu belirterek Berat gecesi namazının h.400 (m.1010) yılından sonra Kudüs’te ortaya çıktığını kaydetmektedir. (el-Esrârü’l-merfûʿa, s. 462).

Dolayısı ile, Berat Gecesinde kılınacak yüz rekatlık böyle bir namaz yoktur. Ayrıca fıtrata da aykırıdır.

Sonuç olarak; Berat Kandili, biz müslümanlar için öze dönüş ve Ramazan ayına hazırlık adına nefis mühasebesi yapma vesilesidir.

Bu gecede, bilâkayd-u şart Allah rızası için ibadet-ü taat ile kulluğun manevi atmosferine girerek;

Cenâb-ı Hakk’ın ihsan ve ikram ettiği feyiz ve bereketin  lezzetine, tadına varmak,

Yalnız Allah’tan isteyeceğimiz yardım taleplerimizin,

İstiğfar, af, bağışlanma, rızık, şifa, kurtuluş vb, dualarımızın,

Rahmet ve mağfiretin manevi mutluluğunu ve huzurunu  yaşamaktır.

Bu gece münasebetiyle, içimizdeki manevi duyguların sesine kulak vererek günahlarımıza tövbe etmeli, yakınlarımız, ölmüşlerimiz, geçmişlerimiz, devletimiz, milletimiz, tüm Müslümanlar ve insanlık için Allah’a dua ve niyazda bulunmalıyız.

Berat Gecesinin aziz milletimize, İslam âlemine ve bütün insanlığa hayırlara vesile olmasını  Cenâb-ı Hak’tan niyaz ediyoruz.

Vesselam.

 

Kaynaklar

T.D.V, İslam Ansiklopedisi,”Berat Gecesi”, mad.

D.İ.B, 19 Nisan 2019 Cuma Hutbesi.

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz