Doğalgaz kısıtlaması kaynaklı elektrik kesintileri üretimi sekteye uğratınca firmalar jeneratöre koştu. Kesintilerin uzama ihtimaliyle kiralama ve satın almada yüzde 50’ye yakın talep artışı oldu. 100-200 KW/H büyüklüğünde bir jeneratörün fiyatı 150-200 bin TL arasında değişiyor. Ancak jeneratörle neredeyse 3 kat daha pahalı olan elektrik maliyeti sanayiciyi kara kara düşündürüyor.
Sanayide geçen haftadan bu yana yaşanan enerji krizi, firmaların jeneratör talebini artırdı. Elektrik kesintilerinin uzamasından ve ilerleyen günlerde yeniden yaşanmasından endişe eden sanayiciler, üretimini aksatmamak için kiralama ya da satın alma yoluyla jeneratör teminine gidiyor. Sektör temsilcilerinden edindiğimiz bilgilere göre, geçen haftadan bu yana jeneratör talebindeki artış yüzde 50’leri bulmuş durumda.
Jeneratörün tam randımanlı bir elektrik kaynağı olmaması, arada soğutulması gerekliliği, özellikle büyük sanayi kuruluşlarında üretimin eski akışında olmasının önüne geçiyor. Aynı zamanda jeneratörden elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 300 daha maliyetli olması da, firmaların elini zayıflatıyor.
Kiralamaya ilgi büyük
Jeneratör talebine ilişkin DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Teksan Pazarlamadan Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Ebru Ata Tuncer, “Haberin geçtiğimiz hafta ajanslara düşmesinin ardından yüzde 50’ye yakın bir talep artışı ile karşılaştık ve Teksan markamızla yaptığımız ürün satışlarında ciddi bir artış oldu. Bunun yanı sıra jeneratör kiralama markamız olan Taxi Generator’e de yoğun talep geldi. Bu kadar kısa sürede gerek satın alma gerek kiralama yoluyla jeneratör talebindeki gözle görülür artışın önümüzdeki günlerde daha da artacağını öngörüyoruz. Umarız, enerji konusunda yaşanan sorunlar en kısa sürede aşılır ve ülkemiz sanayinin çarkları kesintisiz şekilde dönmeye devam eder” ifadelerini kullandı. Yine piyasadan edinilen bilgiye göre özellikle kiralama tarafında Türkiye’nin her yerinden ve tüm sektörlerden gelen taleplerde ciddi şekilde bir artış yaşandığı belirtiliyor.
Jeneratör piyasasındaki hareketliliği konuştuğumuz sanayiciler ise jeneratörlerin bu dönemde kurtarıcı olduğunu ancak büyük imalat birimlerinde yeterli görülmediğini ifade etti. Edinilen bilgiye göre, otomotiv tedarik sanayicileri birçok fabrikada jeneratör olduğunu, bunları kullandıklarını, bu sayede sadece küçük imalat birimlerini çalıştırabildiklerini ancak bu enerjinin tüm fabrikaya yetmediğini dile getirdi.
10 gün bile aldırır
Türkiye Makine Federasyonu (MAKFED) Başkanı Adnan Dalgakıran jeneratöre bu dönemde sanayicilerden ciddi bir talep olduğunu söylerken, “Maliyetli görünse de 10 günlük durma kaybı bir jeneratörü fazla fazla aldırır” ifadelerini kullandı. Her sektörün jeneratörle çalışabilir durumda olmadığına dikkat çeken Dalgakıran, “Bazı sektörlerin maliyetlerinin sadece yüzde 20’sini elektrik oluşturuyor. Onların yapabileceği çok bir şey yok” dedi.
TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat ise şu an daha önce jeneratör yatırımı yapmamış olanların talebi artırdığını söylerken, böyle durumlarda jeneratörle beraber güneş enerjisi paneli gibi alternatif enerji kaynağı yatırımlarına yönelik donanımlara da talebin arttığını ifade etti. Fayat, Kırklareli OSB’deki kendi fabrikasından örnek vererek, “Biz yenilenebilir enerji yatırımı yaptığımız için fabrikamızı açabiliyoruz. OSB’nin yüzde 70’i böyle yatırımlar olmadığı için kapalı. Haliyle biz OSB’nin doğalgaz kotasından da yararlanabiliyoruz. Böyle günlerde bu yatırımları yapmış olmak avantaj sağlıyor. Bu nedenle sanayiciler olarak yenilenebilir enerji üretimi konusunda prosedürlerin kolaylaştırılmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Jeneratörle elektrik üretimine ilişkin uzmanlardan edinilen bilgiye göre, küçük ve orta boy ölçekli üretim yapan bir işletmeye ortalama 100-200 KW/H büyüklüğünde bir jeneratör yeterli oluyor. Bu büyüklükte bir jeneratörün piyasa değeri yaklaşık 150-200 bin TL civarında. Elektrik birim fiyatını 1,34 TL; jeneratörün enerji kaynağı mazotun litre fiyatının da 14,28 TL olduğunu düşünürsek, elektriğin saatlik bedeli 134 TL; jeneratörün saatlik yakıt bedeli 385,56 TL oluyor. Yani jeneratörden sağlanan elektriği maliyeti şebekeden temin edilen elektriğin maliyetine göre yüzde 287,3 daha pahalı oluyor.