Rus enerji şirketi Gazprom, Shell Energy Europe şirketi ve Danimarkalı Orsted şirketine doğal gaz sevkiyatının yarından itibaren tümüyle durdurulacağını açıkladı.

Gazprom’dan yapılan yazılı açıklamada, Shell Energy Europe ile Danimarka merkezli Orsted’in, Rus gazı sevkiyatı için ruble cinsinden gerekli ödemeyi yapmadıkları belirtildi. 1 Nisan’dan itibaren Rus gazı için ödemelerin rubleyle yapılması gerektiği vurgulanan açıklamada, söz konusu ödeme yapılmadığı için Shell Energy Europe ve Orsted’e yönelik doğal gaz sevkiyatının 1 Haziran’dan itibaren tümüyle durdurulacağı kaydedildi.

Açıklamada, Shell Energy Europe’un Almanya’ya yönelik sevkiyatlar için ilgili ödemeyi yapmadığı ve şirketle Gazprom arasındaki sözleşmede belirtilen hacmin yıllık 1,2 milyar metreküp düzeyinde olduğu bilgisi de paylaşıldı. Gazprom, daha önce rubleyle ödeme yapmadıkları gerekçesiyle Polonya, Bulgaristan, Finlandiya ve Hollanda’ya doğal gaz sevkiyatlarını durdurmuştu.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Brüksel’de yapılan AB Liderler Zirvesi’nin ikinci gün oturumlarının ardından basın toplantısı düzenledi.

Von der Leyen, buradaki konuşmasında, liderlerin, Rus fosil yakıtlarına olan bağımlılıktan mümkün olan en kısa sürede kurtulmak istediklerini belirtti. Zirvede, AB’nin, yıl sonuna kadar Rusya’dan petrol ithalatının yüzde 90’ını durdurmaya karar verdiğini hatırlatan von der Leyen, Rusya’nın artık güvenilir bir enerji tedarikçisi olmadığını ifade etti.

Von der Leyen, Rusya’nın, Polonya, Bulgaristan, Finlandiya ile birlikte şimdi de Hollanda ve Danimarka’ya doğal gaz tedarikini kestiğini anımsatarak, AB’nin, enerjide Rusya’ya bağımlılıktan kurtulmak için “REPowerEU” adlı planı hazırladığını dile getirdi.

Planın, “gaz tedarikini çeşitlendirme, daha iyi bağlantı ve yenilenebilir yatırımları hızlandırma” olmak üzere 3 ana ayağı bulunduğunu belirten von der Leyen, yıl başından beri daha güvenilir gaz tedarikçileri aradıklarını ifade etti. Von der Leyen, “Bu çaba şimdiden meyvesini veriyor. AB’ye Rusya dışındaki bölgelerden yapılan sıvılaştırılmış doğal gaz teslimatları 2022’nin ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre iki kat arttı.” dedi.

Avrupa genelinde daha fazla stratejik gaz depolama kapasitesine sahip olmayı amaçladıklarını belirten von der Leyen, “Burada iyi haberlerimiz var. Gaz depolarımız kapasitelerinin yüzde 41’i oranında dolu durumda. Depolar, geçen yılın aynı döneminden 5 puan yüksek seviyede bulunuyor.” diye konuştu.

AB’nin halihazırda yaklaşık 120 milyar metreküplük doğal gaz depolama kapasitesi bulunuyor. Bu miktar, AB’nin yıllık tüketiminin yaklaşık yüzde 20’sini karşılamaya yeterli. AB, tükettiği doğal gazın yüzde 40’ını, petrolün de yüzde 25’ini Rusya’dan ithal ediyordu.

Von der Leyen, hazırladıkları planın 300 milyar avroluk AB fonuyla desteklenmesini teklif ettiklerini, bu konuyu liderlerle değerlendirdiklerini söyledi.

Zirve sonuç bildirgesinin enerji kısmında da arz kaynaklarının ve güzergahlarının daha da çeşitlendirilmesi ve uygun fiyatlarla enerji arzının güvence altına alınması gerektiği kaydedildi.

AB’nin ortaklaşa doğal gaz satın alma platformunun gelecek kış öncesine kadar aktif hale gelmesinin teşvik edildiği belirtilen bildirgede, AB Komisyonundan, geçici ithalat tavan fiyatı uygulama fizibilitesi yapması ve artan enerji fiyatlarını önlemenin yollarını araştırması istendi.

Savunma için 200 milyar avro ilave harcama

AB Liderler Zirvesi’nde enerji, gıda güvenliği, yaptırımlar gibi konular dışında Avrupa’nın savunması da ele alındı.

Ursula von der Leyen, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrasında savunma kapasitelerinin artırılması ihtiyacının ortaya çıktığına işaret ederek, bu konuda olumlu adımlar gördüklerini, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya katılma başvurusunda bulunduklarını ve AB ülkelerinin savaşın başlamasından bu yana ilave 200 milyar avro savunma harcaması duyurusu yaptığını bildirdi.

Bu harcamaların eksik kalan savunma yatırımlarında kullanılmasının önemine dikkati çeken von der Leyen, Avrupa savunma sanayisindeki dağınıklık ile mükerrer askeri malzeme tedariklerinin engellenmesinin önemli olduğunu ifade etti.

Von der Leyen, AB Komisyonunun haziran sonuna kadar bir teklif hazırlayarak gelecek 2 yılda 500 milyon avro bütçeyle bir pilot proje olarak en az 3 üye ülkenin ortak savunma tedariklerini teşvik etmeyi önereceklerini belirtti.

AB Konseyi Başkanı Charles Michel de Ukrayna limanında bulunan ve ihraç edilemeyen 20 milyon ton tahıl nedeniyle zirvede konuşulan önemli konulardan birinin de gıda güvenliği olduğunu söyledi.

Michel, AB liderlerinin, Birleşmiş Milletler’in Karadeniz’e koridor açılması için anlaşmaya varılmasıyla ilgili çabalarını desteklemelerinin yanı sıra daha zahmetli ve maliyetli olsa da Ukrayna’nın tarım ürünlerini ihraç etmesini sağlamak için kara yolu ve demir yolu gibi alternatif rotalar bulmayı görüştüklerini bildirdi.

Zirvenin sonuç bildirgesinde de AB Konseyinin, Rusya’nın Ukrayna’daki tarımsal üretimi yok etmesini şiddetle kınadığı, Rusya’yı, Ukrayna’daki ulaşım altyapısına yönelik saldırılara son vermeye, Ukrayna’nın Karadeniz limanlarına yönelik ablukasını kaldırmaya ve özellikle Odesa’dan gıda ihracatına izin vermeye çağırdığı kaydedildi.