Geride binlerce kişiyi bırakmak ahlaki felakettir..

0

Washington Post gazetesi, ABD askerlerinin Afganistan’dan çıkarken hayati tehlikesi bulunan binlerce Afgan’ı geride bırakmasını “ahlaki bir felaket” olarak yorumladı.

Washington Post Yayın Kurulu, “Amerika, Afganistan’da ardından binlerce insan bırakıyor. Bu ahlaki bir felaket” başlıklı bir başyazı yayımladı. ABD’nin Afganistan’dan temmuz sonundan bu yana 122 bin kişiyi tahliye ettiği ancak bunun yeterli olmadığı belirtilen yazıda, şu anda Afganistan’da daha önce ABD için çalışan tercümanların, ailelerin ve Biden yönetimi tarafından “savunmasız” olarak nitelendirilen binlerce kişinin kaldığı vurgulandı.

Yazıda, “Geçen perşembe havalimanındaki korkunç terör saldırısından sonra kötüleşen güvenlik nedeniyle, ABD askerleri pazartesi günü kendi ayrılışlarına hazırlandı ve ayrılmak isteyen kişiler için zaman doldu. Bu ahlaki bir felaket. Bunun sorumlusu da ölümcül tehlikelere rağmen cesur ve profesyonel davranan Kabil’deki askeri ve diplomatik personel değil, Biden ve yönetiminin stratejik ve taktiksel hatalarıdır.” ifadelerine yer verildi.

ABD’nin Afganistan’da geride bıraktığı kişiler arasında ABD destekli medya için çalışan yerel gazeteciler ve Afganistan Amerikan Üniversitesindeki 4 bin kadar öğrenci, mezun ve çalışan olduğuna işaret edilen yazıda, Biden yönetiminin bu kişileri ülkeden çıkarmak için çalışmalar yaptığına yönelik açıklamaları da anımsatıldı.

Yaklaşık 100 ülkenin de Afganistan’dan güvenli tahliyeler için bir açıklama yaptığı anımsatılan yazıda, Taliban’ın verdiği güvencelerin, grubun sözcüsünün kriz zamanında yaptığı açıklamalar ile çeliştiği kaydedildi.

Öte yandan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesinden Rusya ve Çin’in, Taliban’a çağrı yapan 100 ülke arasında bulunmamasının da uluslararası baskı anlamında açık doğurduğuna dikkat çekilen yazıda, “Rusya ve Çin’in desteği, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un tahliyelerin organize edilmesi için BM himayesinde Kabil’de bir güvenli bölge kurulması önerisinin hayata geçirilmesi için de çok önemli.” görüşü paylaşıldı.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın da önceki gün yaptığı açıklamada, ABD’nin hala Taliban üzerinde önemli bir nüfuzunun olduğunu savunduğuna işaret edilen yazıda, “Eğer durum buysa, Biden yönetimi, bu gücünü, meşru mülteci talebi bulunan her Afgan’ın ülkeden çıkarılması için kullanmalıdır.” çağrısında bulunuldu.

BM’den Taliban’a kapsayıcı hükümet kurma ve insan haklarına saygı çağrısı

Birleşmiş Milletler, ABD’nin Afganistan’dan çekilme ve tahliyeleri tamamlamasının ardından ülkede kontrolü tamamen ele alan Taliban’a kapsayıcı bir hükümet kurma ve insan haklarına saygı duyması çağrısı yaptı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, günlük basın brifinginde, ”Genel Sekreter’in Taliban’a mesajı daha önce de dediği gibi ve kapsayıcı bir hükümet kurması, özellikle kadınlar dahil insan haklarına saygı duyması, son 20 yılda zor kazanılmış hakların buharlaşmaması ve Afganistan’ın terör üssü olarak kullanılmaması.” dedi.

BM Genel Sekreterinin silahlı çatışmalarda çocuklar konusundaki özel temsilcisi Virginia Gamba ve çocuklara şiddetle mücadele temsilcisi Najat Maalla M’jid de yaptıkları ortak açıklamada, Afgan nüfusunun yüzde 45’ini 15 yaş altı çocukların oluşturduğunu belirterek uluslararası toplumdan Afgan çocukları terk etmemesini istedi.

Özellikle kız çocuklarına yönelik hak ihlalleri ve cinsel şiddetten endişe duyduklarını ifade eden BM yetkilileri, Taliban’a kız ve erkek çocuklarının haklarına saygı duyması çağrısı yaptı.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Afganistan Temsilcisi Herve De Lys, Afganistan’da yaklaşık 10 milyon çocuğun yardıma muhtaç olduğunu açıklamıştı.

Afganistan’ın en güçlü siyasi gruplarından Hizb-i İslami Partisi lideri Hikmetyar da Taliban tarafından kurulacak hükümette ortak olarak yer alma ısrarları olmadığını ancak hükümetin göreve başlamasına önkoşulsuz destek vereceklerini söyledi.

Hizb-i İslami Partisi lideri Gülbettin Hikmetyar, Afganistan’daki son durumu değerlendirdi. Hafta sonuna kadar yeni yönetim yapısını ilan etmesi beklenen Taliban’a ne şekilde destek verebileceği sorusuna Hikmetyar, yönetimin başarılı olabilmesi için ehil kişilere görev verilmesi gerektiğini söyledi.

Hikmetyar, “Hükümete ortak olmak için ehil kişilere görev verilmesi dışında bizim herhangi bir şartımız yok” dedi. Mutlak surette hükümette yer alma hedefleri olmadığını belirten Hikmetyar, “(Taliban tarafından) Yeni kurulacak hükümette ortak olmak için çok da istekli değiliz. Taliban ne şekilde hükümet kurarsa kayıtsız ve şartsız onu destekliyoruz.” ifadelerini kullandı.

Hikmetyar, koalisyon hükümetlerinin yararına inanmadıklarını çünkü hep başarısız olduklarını savunarak, “Taliban ile kardeşiz ve aramızda fikir birliği bulunuyor” dedi.

Gülbettin Hikmetyar, “Türkiye, Afganistan’ın en iyi dostlarından biridir. Türkiye hep Afgan halkının yanında oldu ve her alanda destekledi. Tarihi geçmişe ve düşünce birliğine bakıldığında Afgan ve Türk halklarının arasında güven ve kardeşlik ilişkisinin olduğunu görmek mümkün.” diye konuştu.

“Afganistan’da bir Peştu milliyetçiliği gündemi var mıdır? Peştuluk Afganistan için ne ifade ediyor?” sorusuna Hikmetyar, “milliyetçilik ve ayrımcılığın İslam’da yerinin olmadığını” ve yeni hükümette de “milliyetçiliğin yer bulamayacağı” yanıtını verdi.

Hikmetyar, dünyanın Afganistan’da yeni yönetimin kurulmasına izin vermemesi ve kendilerine yakın bir yönetimi işbaşına getirmeye çalışmaları durumunda bunun sonucunun savaşa kadar uzanabileceğini savundu.

“Artık Afganların iradesine saygı duyulmasını istiyoruz” diyen Hikmetyar, Afganların isteğine uygun bir hükümet kurulması halinde pek çok ülkenin bunu tanıyacağını öne sürdü.

Afgan lider Hikmetyar: Taliban ne şekilde hükümet kurarsa kayıtsız ve şartsız destekliyoruz
Hikmetyar

Gülbettin Hikmetyar, “DEAŞ’ın Afganistan için ne denli büyük bir tehlike arz ettiği” sorusuna, “DEAŞ’ı büyük gösterdiler, propaganda yapıldı, büyük bir tehlike olarak gösterildi. Düşünce ve görüş açısından DEAŞ’ın Afganistan’da büyük bir alanı bulunmuyor ve (artık) tehdit de oluşturmuyor.” yanıtını verdi.

“Afganistan’da yabancı savaşçılar konusu sorun haline gelebilir mi?” sorusunu da Hikmetyar, “Afganistan’daki El Kaide ve diğer yabancı savaşçılar hakkında da yalan propagandalar yapıldı. Onların sayısı geçmişte de çok azdı ve bugün daha da az. Asla onları bir tehdit olarak saymak mümkün değildir.” şeklinde cevapladı.

Hikmetyar, 1977’de Hizbi-i İslami örgütünü kurdu ve Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı işgaline direnen isimlerden biri olarak öne çıktı.

İşgalin bitmesinin ardından başlayan iç savaş döneminde kısa süre başbakanlık yaptı. İç savaş esnasında sivillere yönelik bazı suçlarla itham edildi. Peştu kökenli olan Hikmetyar, 1996’da Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesi üzerine buradan ayrıldı.

Hikmetyar, 11 Eylül 2001 saldırılarından sonra Afganistan’ı işgal eden ABD ordusuna karşı direniş faaliyetleri yürüttü ve ABD’nin başına ödül koyduğu isimler arasında yer aldı. 2017’de Afganistan’da iç uzlaşı için yönetimin çıkardığı yasayla Kabil’e dönen Hikmetyar’ın ismi Birleşmiş Milletler yaptırım listesinden çıkartıldı.

AB-Türkiye göç mutabakatı Afganlar için uygun değil

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun içişlerinden sorumlu üyesi Ylva Johansson, AB dönem başkanı Slovenya’nın daveti üzerine içişleri bakanlarının Afganistan konulu olağanüstü toplantısının ardından basına açıklama yaptı.

Taliban’ı tanımanın söz konusu olmadığının ve kalkınma yardımlarının dondurulduğunun altını çizen Johansson, “Eğer Taliban’ın geçmişte gördüğümüz Taliban olduğu ortaya çıkarsa, büyük bir insani kriz riski var demektir.” dedi.

Johansson, “Afganistan’da yeni bir hükümet yok.” dedi ve Taliban’ı söylemleriyle değil, eylemleriyle değerlendireceklerinin altını çizdi.

Afganistan’da ve Afganları barındıran komşu ülkelerde insani krizin önlenmesiyle göç krizinin de engellenmiş olacağına dikkati çeken Johansson, kaçakçılık ve yasa dışı yollarda Avrupa’ya gelme girişimlerinin önüne, “üye ülkelere yerleştirmeler” yoluyla geçileceğini vurguladı.

Komisyon üyesi, kaç kişinin yerleştirileceği konusunda bilgi vermedi. Johansson, Türkiye ile varılan göç mutabakatının rol model olup olamayacağı sorusu üzerine şunları kaydetti:

“Hayır. Komşu ülkeleri ve bölge ülkelerini desteklememiz gerektiğini görüyorum ama bu, orada gördüğümüz ihtiyaçlara göre özel olarak yapılmalı. Şu anda komşu ülkelerde Afgan sayısında büyük bir artış görmüyoruz. Bence ilk şey, insani bir krizden kaçınmak için elimizden gelen her şeyi yapmaya çalışmaktır. Öncelik budur. Ondan sonra elbette hazırlanmamız gerekiyor. Eğer Afganistan’ı terk ederek komşu ülkelere kaçan Afgan sayısı artarsa, ihtiyacı olan insanlara yardım etmek için en uygun desteğin ne olduğunu görmeliyiz. Bu hem Afganlara doğrudan destek olabilir hem de savunmasız gruplar için yeniden yerleştirme planlarımızın bir parçası olabilir. Ama Türkiye-AB anlaşmasını kopyala-yapıştır yapmanın iyi bir yol olduğunu düşünmüyorum.”

Toplantının ardından yayımlanan ortak bildiride bakanların göç ve güvenlik konularını ele aldığı belirtildi. Acil bir öncelik olarak AB’nin Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere uluslararası ortaklarla birlikte çalışarak insani yardımların Afganistan ve komşu ülkelerde bulunan özellikle kadınlar ve çocuklar olmak üzere savunmasız durumdaki kişilere ulaştırılması konusunda birlikte çalışmaya devam edeceğinin vurgulandığı bildiride, “Bu amaçla AB ve üye ülkeler, ilgili kuruluşlara finansal yardımlarını artıracak.” ifadesine yer verildi.

Bildiride AB’nin komşu ve geçiş yolundaki ülkelerle ilişki kurarak, bu kişilere koruma sağlamalarını desteklemek için yardımlarını artıracağı vurgulanarak, “AB ayrıca bölgeden yasa dışı göçü önlemek, sınır yönetimi kapasitesini güçlendirmek ve göçmen ile insan kaçakçılığını önlemek için bu ülkelerle iş birliği yapacak. Bu amaçla, AB ajanslarının yetkileri tam olarak kullanılmalı. Özellikle, Avrupa İltica Destek Ofisi, sığınma kapasitesinin geliştirilmesi için dış operasyonlarını hızlandırmalı.” ifadesi kullanıldı.

AB Komisyonu içişleri sorumlusu Johansson: AB-Türkiye göç mutabakatı Afganlar için uygun değil

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz