İran’daki gösteriler 6. gününde..

0

İran’da 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin “başörtüsü kurallarına uymadığı” gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra ölümü üzerine başlayan gösteriler 6. gününe girerken bazı kentlerde protestocular polis araçları ve ambulansları ateşe verdi.

Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Mahsa Emini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesiyle başlayan gösteriler, sosyal medyada paylaşılan görüntülere göre ülkenin birçok il, ilçe ve kasabasına yayıldı.

Şu ana kadar Tahran, Senendec, Kerec, Tebriz, Meşhed, Kiş, Kirman, Yezd, Reşt, Bender Abbas, Abadan, Kirmanşah, Erdebil, İsfahan, Urumiye, Kazvin, Zincan, İlam, Mazenderan Hemedan başta olmak üzere birçok şehirde gösteriler düzenlendi. Birçok noktada göstericiler ile güvenlik güçleri arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.

Sosyal medyada yayınlanan görüntülere göre, dün gece Kuzey Horasan eyaletine bağlı Bucnurd ilçesindeki bir polis karakoluna saldıran göstericiler, karakolu ateşe verdi. Görüntülerde ayrıca Bender Abbas kentindeki bir din okulunun da kundaklandığı görüldü.

Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Pedram Pakayin, hayatını kaybedenlerin sayısı hakkında bilgi vermeden ülke genelindeki olaylar sırasında 61 ambulansın göstericiler tarafından tahrip edildiğini veya yakıldığını açıkladı. Sosyal medyadaki aktivistler gözaltına alınan göstericilerin ambulanslarla taşındığı için göstericilerin ambulansları hedef aldığını savunuyor.

Ülkede dün gece sosyal medya ağlarına getirilen kısıtlamalara rağmen protesto dalgası genişliyor. Gösterilerde ölü, yaralı ve tutuklananların sayısı konusunda hala kesin bir bilgi olmasa da yetkililerin farklı zamanlarda yaptığı açıklamalara göre, şimdiye kadar 2’si güvenlik görevlisi en az 9 kişi, şiddete dönüşen protestolar sırasında hayatını kaybetti. Yetkililer, protestocuları güvenlik güçlerinin vurduğunu yalanlayarak, silahlı muhalifler tarafından öldürüldüğünü öne sürüyor.

“Gösterilerde 3 Besic üyesi öldürüldü”

İranlı yetkililer, Meşhed, Tebriz ve Kazvin kentlerindeki gösterilerde rejim yanlısı 3 Besic üyesinin göstericiler tarafından öldürüldüğünü açıkladı. Meşhed kentinde Muhammed Resul Dust Muhammedi adlı Besic üyesinin motosikletli bir grubun bıçaklı saldırısında öldürüldüğü ifade edildi.

Muhalif kaynaklar ise gösterilerdeki can kaybının çok daha yüksek olduğunu iddia ediyor. İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’e yakınlığıyla bilinen Keyhan gazetesinde gösterilerle ilgili yayınlanan haberde, polis ve güvenlik güçlerine, “suçlulara asla taviz vermemeleri” çağrısında bulunuldu.

Öte yandan uluslararası bilgisayar korsanları (Hacker) grubu Anonymous’un Twitter hesabından, İran hükümetine tepki olarak, ülke genelindeki 300’den fazla güvenlik kamerasına siber saldırı düzenlendiğini duyurdu.

Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Emini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açmıştı. Mahsa Emini’nin 17 Eylül’de memleketi Sakkız kentindeki cenaze töreni sonrasında Tahran ve ülkenin batısındaki kentlerde protesto gösterileri başlamıştı.

Yönetim yanlıları da destek gösterisi düzenleyecek

İran’da “başörtüsü kurallarına uymadığı” gerekçesiyle gözaltına alınan Mahsa Emini’nin ölümü üzerine başlayan protesto eylemeleri sürerken, yönetim yanlılarının da yarın “karşı gösteri” düzenleyeceği bildirildi.

İran’ın yarı resmi Tesnim Haber Ajansına göre, Tahran İslami Tebliğ Koordinasyon Konseyi Başkanı Huccetul İslam Muhsin Mahmudi, yaptığı açıklamayla Tahranlıları yönetim yanlısı gösteriye davet etti. İran’ın resmi ajansı İRNA da İslami Propaganda Şurası’nın çağrısıyla düzenlenecek gösterilerin yarın cuma namazından sonra ülke genelinde yapılacağını duyurdu.

Bu arada devam eden eylemler nedeniyle başkent Tahran’da sıkı önlem alan güvenlik güçleri, sert müdahalelerle protestocuların bir araya gelmesine ve gösteri yapılmasına izin vermedi.

İran’ın resmi ajansı İRNA’ya göre, başkent Tahran’daki gösteriler küçük gruplar halinde Veliasr Caddesi, Keşaverz Bulvarı, İnkılap Meydanı, Lale Parkı ve çevredeki sokaklarda gerçekleşti, ayrıca Tecriş ve Kudüs meydanlarında da kısa süreli protesto eylemleri gerçekleştirildi.

Haberde, göstericilerin lideri olduğu öne sürülen kişilerin gözaltına alındığı, bu kişilerin üzerlerinde ateşli silah, şok tabancası ve cop yakalandığı aktarıldı.

Öte yandan Tahran’da birkaç gündür süren gösteriler, gecenin ilerleyen saatlerine kadar devam ederken güvenlik güçlerinin görüntü çekmeye çalışanlara sert müdahalede bulunduğu ve birçok kişiyi gözaltına aldığı görüldü.

Tahran’ın olası gösteri bölgelerinde güvenlik güçlerinin yoğun varlığı dikkati çekerken, polis, sık sık biber gazı kullanarak kalabalıkları dağıtmaya çalıştı.

İnternet kısıtlaması

Tahran yönetimi protestocuların iletişim kurup bir araya gelmelerinin önüne geçmek için dün akşam saatlerinden itibaren belirli bölgelerde internet erişimini sonlandırdı. Bu çerçevede İran’ın 3 GSM operatörünün interneti uzun süre kesildi.

Gecenin ilerleyen saatlerinde internet yeniden açılırken sosyal medya ve mesajlaşma programları devre dışı bırakıldı, farklı ülkelerden “DNS kullanarak” engellenmiş uygulamaları çalıştırmaya yarayan VPN programları çalışamaz duruma geldi.

Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Emini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açmıştı. Mahsa Emini’nin 17 Eylül’de memleketi Sakkız kentindeki cenaze töreni sonrasında Tahran ve ülkenin batısındaki kentlerde protesto gösterileri başlamıştı.

Şu ana kadar Tahran, Senendec, Kerec, Tebriz, Meşhed, Kiş, Kirman, Yezd, Reşt, Bender Abbas, Abadan, Kirmanşah, Erdebil, İsfahan, Urumiye, Kazvin, Zencan, İlam, Mazenderan Hemedan başta olmak üzere birçok şehirde gösteriler düzenlendi. Birçok noktada eylemciler ile güvenlik güçleri arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.

Yargıya çağrı

İran Devrim Muhafızları Ordusu, 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin gözaltına alındıktan sonra ölümü üzerine ülke genelinde başlayan protestolarla ilgili yargıyı, “yanlış haber ve dedikodu yayanlara” karşı harekete geçmeye çağırdı.

Devrim Muhafızları Ordusunun yazılı açıklamasında, ülkenin birçok kentine yayılan protestolar, “siyonist rejimin (İsrail) ve onun ülke içindeki unsurlarının İran’a karşı eylemleri” olarak nitelendirildi.

Açıklamada, Mahsa Emini’nin ölümü nedeniyle “yas tutuyor gibi görünen isyancıların, düşmanları, halka yönelik yaptırım çemberini daraltmaya, bilim adamlarına suikast düzenlemeye, ekonomik baskıları sürdürmeye teşvik edenler” olduğu ifade edildi.

İran polisinin göstericilere yönelik müdahalelerine tam destek veren Devrim Muhafızları Ordusunun açıklamasında, “Güçlü polis teşkilatı her zaman İran halkının canının, servetinin ve onurunun koruyucusu olmuştur.” ifadeleri kullanıldı. Gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Emini’nin ailesine başsağlığı dilenen açıklamada yargı makamlarına yönelik şu çağrıya yer verildi:

“Yargıdan, sokakta olduğu kadar sosyal medyada da yalan haber ve dedikodu yayan, toplumun psikolojik güvenliğini tehlikeye atanların tespit edilerek onlara karşı kararlılıkla hareket edilmesini talep ediyoruz.”

Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Mahsa Emini’nin 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açmıştı.

Tepkiler üzerine Tahran polisinden yapılan açıklamada, İrşad devriyesinin Emini’yi bir saatlik “brifing” için karakola götürdüğü, genç kadının burada aniden bilincini kaybetmesi ve kalp rahatsızlığı yaşaması üzerine hastaneye sevk edildiği belirtilmişti.

İran devlet televizyonunda yayınlanan görüntülerde de Emini’nin polis merkezine getirildikten ve bir görevliyle konuştuktan sonra aniden fenalaşarak yere düştüğü görülüyor. Sosyal medyadaki aktivistler ise polisin, genç kadının “aniden” bilincini kaybettiği yönündeki açıklamasını reddederek, Emini’nin polis merkezine getirilmeden önce darbedildiğini iddia ediyor.

Mahsa Emini’nin 17 Eylül’de memleketi Sakkız kentindeki cenaze töreni sonrasında Tahran ve ülkenin batısındaki kentlerde protesto gösterileri başlamıştı.

Şu ana kadar Tahran, Senendec, Kerec, Tebriz, Meşhed, Kiş, Kirman, Yezd, Reşt, Bender Abbas, Abadan, Kirmanşah, Erdebil, İsfahan, Urumiye, Kazvin, Zencan, İlam, Mazenderan Hemedan başta olmak üzere birçok şehirde gösteriler düzenlendi. Birçok noktada eylemciler ile güvenlik güçleri arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz