İsrailliler sokaklara döküldü..

İsrail’de Başbakan Binyamin Netanyahu’nun, tartışmalı yargı düzenlemesinin durdurulması çağrısında bulunan Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı görevden alması üzerine binlerce İsrailli sokaklara döküldü.

Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasını öngören “yargı reformu”, ülke genelinde 12 haftadır protestolara neden olurken, düzenlemenin durdurulması çağrısında bulunan Savunma Bakanı Gallant’ın pazar akşamı görevden alınması bardağı taşıran son damla oldu.

Hükümet karşıtı protestocular, Gallant’ı görevden alarak yargı düzenlemesi konusunda geri adım atmayacağının mesajını veren Başbakan Netanyahu’ya tepki olarak başta Tel Aviv ve Batı Kudüs olmak üzere ülke genelinde meydanlara indi.

İsrail’in Kanal 12 televizyonu, ülke genelinde 600 binden fazla İsraillinin gösterilere katıldığının tahmin edildiğini aktardı. Tel Aviv’de, hükümetin yargı düzenlemesine karşı çıkan on birlerce gösterici, ellerinde İsrail bayraklarıyla kentin ana arteri Ayalon Otoyolu’nu çift yönlü trafiğe kapattı. Bazı protestocular yolda ateş yaktı.

Protestocular, Başbakan Binyamin Netanyahu’ya ülkedeki lakabıyla seslenerek, “Bibi istifa et” sloganları attı. Batı Kudüs’teki Başbakanlık konutunun önünde toplanan yüzlerce kişi polis barikatlarını aşmaya çalışırken, polisle protestocular arasında arbede yaşandı. Polis göstericileri dağıtmak için tazyikli su kullandı.

Ardından protestocular, Batı Kudüs’teki İsrail Meclisi önünde toplanmak için yürüyüşe geçti. İsrail basını, Netanyahu’nun partisi Likud’dan milletvekili ve bakanların evlerinin çevresinde de protestolar düzenlendiğini geçti. Çok sayıda protestocu da İsrail’in güneyinde Gazze Şeridi yakınındaki 234 numaralı otoyolu trafiğe kapattı. İsrail üniversiteleri de yargı düzenlemesine karşı süresiz greve gitme kararı aldı.

Üniversitelerin rektör ve yönetimleri, yayımladıkları ortak yazılı açıklamada, hükümetin yargı düzenlemesini protesto etmek için bugünden itibaren tüm derslerin ve bilimsel araştırmaların durdurulmasını kapsayacak şekilde süresiz grev ilan ettiklerini duyurdu.

Açıklamada, “İsrail üniversitelerinin rektör ve yönetimleri olarak biz, İsrail demokrasisinin temellerini sarsan ve devamlılığını tehlikeye atan yasama sürecinin devam ettiği zeminde, İsrail’in tüm araştırma üniversitelerindeki eğitimi durduracağız. Başbakan ve koalisyon üyelerini yasa tasarısını derhal durdurmaya çağırıyoruz.” ifadelerine yer verildi.

“Arap Baharı” benzetmesi

İsrail Meclisindeki Ortak Liste Partisi’nden Arap Milletvekili Ahmed Tibi, hükümetin yargı reformuna karşı düzenlenen kitlesel protestoları, Arap dünyasında 2010 yılında başlayan ve “Arap Baharı” olarak adlandırılan hükümet karşıtı ayaklanma ve isyanlara yol açan sürece benzetti.

Tibi, Twitter hesabından, İsrail’deki protestolara ilişkin, “Arap Baharı” sürecinde sıklıkla kullanılan “Halk rejimin düşmesini istiyor.” sloganını paylaştı.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşunun (KAN) haberine göre, Parlamento Yasa Komisyonu, Yargıçları Atama Komitesinin yapısını değiştiren kanunun ikinci ve üçüncü oturumlardaki oylamasının yapılmaması kararı aldı.

Oylamanın yapılmaması kararının, ülke genelindeki yüz binlerce İsraillinin katıldığı yoğun protestoların ardından gelmesi dikkati çekti. Herhangi bir kanunun Mecliste oylamaya sunulmadan önce Yasama Komisyonu’ndan geçmesi ve burada son halini alması gerekiyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, tartışmalı yargı düzenlemesinin durdurulması çağrısında bulunan Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı görevden aldı.

İsrail hükümeti basın ofisinden yapılan yazılı açıklamada, Netanyahu’nun Gallant’ı görevden aldığı belirtildi. Gallant’ın yerine kimin atandığı veya başka detay paylaşılmadı.

Öte yandan, İsrail’de Netanyahu hükümeti, tartışmalı yargı düzenlemesinde Yüksek Mahkeme yargıçlarının seçimindeki komitenin atamalarında iktidarın söz sahibi olmasını sağlayacak yasa teklifinin yarın birinci oylama için Meclis’e getirileceğini açıkladı. Yasa teklifinin kanunlaşması için Meclis’te üç oylamadan geçmesi gerekiyor.

Ana muhalefet lideri eski Başbakan Yair Lapid, Savunma Bakanı’nın görevden alınması üzerine, “Netanyahu’nun İsrail için artık bir tehdit oluşturduğunu” söyledi.

İsrail basını, Netanyahu’nun partisi Likud’dan milletvekili ve bakanların evlerinin çevresinde protestolar düzenlendiğini geçti. Hükümetin yargı düzenlemesine karşı çıkan yüzlerce gösterici, ellerinde İsrail bayraklarıyla başkent Tel Aviv’in ana arteri Ayalon Otoyolu’nu çift yönlü trafiğe kapattı.

İsrail’de iktidardaki Likud partisinden 3 bakan, ülkede siyasi krize yol açan “yargı reformu” planını durdurma yönünde karar alması durumunda, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun bu kararını destekleme niyetinde olduklarını açıkladı.

Binyamin Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasını öngören “yargı reformu”, ülke genelinde 12 haftadır protestolara neden olurken, düzenlemenin durdurulması çağrısında bulunan Savunma Bakanı Yoav Gallant’ın pazar akşamı görevden alınması bardağı taşıran son damla oldu. Gallant’ın görevden alınması üzerine yüz binlerce İsrailli sokaklara döküldü.

İsrail basınının aktardığına göre, Netanyahu liderliğindeki Likud’dan Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar, ülkedeki krize ilişkin, “Açıklama yapmamanın bedelini ağır ödedik. Yargı sisteminde yapılacak reform gerekli ve hayatidir. Ancak ev yandığında kimin haklı olduğunu soramazsınız, su dökmeli ve içindekileri kurtarmalısınız.” değerlendirmesinde bulundu.

Zohar, “Eğer Başbakan, ülkede meydana gelen çatlağı önlemek için (yargı düzenlemesi) yasa tasarısını durdurmaya karar verirse, onun bu tutumunu desteklemeliyiz.” ifadelerini kullandı.

Diaspora İşleri Bakanı Amichai Chikli de, yargı düzenlemesi konusunda yeniden değerlendirme yapma çağrısında bulundu.

“Her zamankinden daha elzem olan yargı reformuna duyulan derin ihtiyacı tespit etmekte değilse bile, bunu gerçekleştirme biçimi konusunda yanıldık.” diyen Chikli, “Yani, (İsrail menşeli navigasyon yazılımı) Waze’de olduğu gibi, son varış noktası değişmese bile, rotanın yeniden hesaplanmasını tavsiye ederim. Evet, (yargıda reform konusunda) tamamen haklı olsak bile.” görüşünü savundu.

Ekonomi Bakanı Nir Barkat da yasa tasarısını durdurma ve gelecekteki adımları yeniden değerlendirmeye karar verirse, Başbakan Netanyahu’nun bu kararını destekleyeceğini açıkladı. Barkat, “Reform gerekli ve bunu yapacağız, ancak bir iç savaş pahasına değil.” ifadelerini kullandı.

Öte yandan, tartışmalı yargı düzenlemesinin en büyük savunucularından Adalet Bakanı Yariv Levin’in ise geri adım atmaya niyetli olmadığı kaydediliyor. Levin’in, yasa tasarısının ertelenmesi veya askıya alınması halinde, hükümet koalisyonundan ayrılma tehdidinde bulunduğu belirtiliyor.

İsrail’in eski başbakanlarından Naftali Bennett, ülkede Savunma Bakanı’nın görevden alınmasına yol açan tartışmalı yargı düzenlemesinin yarattığı siyasi kriz için, “İsrail, Yom Kippur Savaşı’ndan beri en büyük tehlike altında.” yorumunu yaptı.

Başbakan Netanyahu’ya, Gallant’ı görevden alma kararını geri çekmesi için çağrıda bulunan Bennett, hükümetin “yargı reformunu askıya almasını ve müzakerelere gitmesini” istedi.

Bennett, “Kimin haklı kimin haksız olduğu önemli değil. Tüm göstericileri ve İsrail vatandaşlarını, protestoları şiddete başvurmadan ve kan dökmeden yapmaya davet ediyorum. Biz kardeşiz.” ifadelerini kullandı.

İsrail’in New York Başkonsolosu Asaf Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun hükümetin tartışmalı yargı düzenlemesine karşı çıkan Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı görevden alması üzerine istifa etti. İsrail’in New York Başkonsolosu Asaf Zamir, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “İstifa ediyorum.” ifadesini kullandı.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, ülkede siyasi krize ve kitlesel protestolara yol açan tartışmalı yargı düzenlemesinin durdurulması için hükümete çağrı yapmıştı.

Savunma Bakanı, “Ülke içindeki ayrılık, İsrail ordusuna ve savunma teşkilatına derinlemesine nüfuz etti. Bu, İsrail’in güvenliğine yönelik açık ve büyük bir tehdittir. Buna izin vermeyeceğim.” demişti.

Savunma Bakanı Gallant’ın çağrısına, Likud içinden de destek gelmişti. Likud milletvekilleri Yuli Edelstein ve David Bitan, Gallant’a katılarak, yasa tasarısının durdurulması ve diyalog çağrısında bulunmuştu.

İsrail basını, Likud Milletvekili ve Tarım Bakanı Avi Ditcher’ın da hükümetin yargı düzenlemesinin durdurulması yönünde görüş beyan ettiğini ileri sürmüştü. Ditcher yaptığı açıklamayla Netanyahu ve hükümetle koordinasyon halinde olduğunu duyurmuştu.

Yargı reformu

Adalet Bakanı Yariv Levin, 5 Ocak’ta Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandıran, yargının, hakimlerin seçimi üzerindeki etkisini azaltan bir “yargı reformu” planladıklarını duyurmuştu.

Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümetinin, yargının bazı yetkilerini Meclis’e devretmeye yönelik hamleleri, Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı mekanizması arasında gerilime yol açmıştı.

Ülkedeki en yüksek yargı makamı olarak görev yapan İsrail Yüksek Mahkemesi, Meclis’in çıkardığı kanunları, anayasa taslağı olarak kabul edilen “temel yasalara” aykırılık gerekçesiyle bozma yetkisine sahip.

Netanyahu hükümeti, açıkladığı yargı düzenlemesinde, Yüksek Mahkemenin, Meclis’in çıkardığı kanunları bozma yetkisinin büyük ölçüde elinden alınacağını belirtmişti.

Hükümetin yargının yetkilerini kısıtlayan ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasını öngören yargı düzenlemesi, İsrail içinde ve uluslararası alanda yoğun şekilde eleştirilmişti. Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un, taraflara “iç savaş” uyarısı yaparak sunduğu alternatif tasarı da iktidar tarafından reddedilmişti.

İsrail ordusunda savaş pilotları, denizaltı subayları, siber güvenlik uzmanları, özel kuvvetler gibi birimlere bağlı binlerce yedek asker, hükümetin tartışmalı yargı düzenlemesini uygulaması durumunda görevlerine devam etmeyeceklerini veya eğitimlere katılmayacaklarını açıklamıştı.

İsrail’de iç ve dış istihbarat teşkilatları, diğer güvenlik kurumlarının çalışanları da yaptıkları açıklamalarla hükümetin yargı düzenlemelerine karşı itirazlarını duyurmuştu.

Devam eden tartışma ve tepkilere rağmen “yargı reformu” kapsamındaki “başbakanın görevden alınmasını zorlaştıran” yasa tasarısı 23 Mart’ta Meclis’ten geçmişti.

Yarın Meclis’e getirilmesi planlanan yasa tasarısı, hükümetin, Yüksek Mahkeme üyelerinin belirlenmesinde öncelikli söz sahibi olmasını ve böylelikle Yüksek Mahkeme Başkanını belirleyebilmesini öngörüyor.

Netanyahu öncülüğündeki koalisyon, yargı düzenlemesine karşı çağrı yapan Gallant ve diğer Likud milletvekillerinin hükümetten desteğini çekmesi durumunda tartışmalı yargı paketini geçirmekte Meclis çoğunluğunu kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.