Covid-19 hastalığına yol açan yeni tip koronavirüs (Sars-CoV-2) sebebi ile salgın hastalıklar, virüsler, bakteriler ve bunların nasıl yayıldıkları yeniden gündeme geldi.

Covid-19’un ilk kez kime nasıl bulaştığı henüz bulunamazken uzmanlar, küresel ısınma ile birlikte yeni salgın hastalıklarla karşı karşıya kalabileceğimiz uyarısı yapıyor. Peki ama salgın hastalıklarla küresel ısınmanın ne gibi bir bağlantısı olabilir? Fairbanks’teki Alaska Üniversitesi’nden Profesör Vladimir Romanovsky, “Mikroorganizmalar donmuş bir alanda çok uzun süreler yaşayabilir.” diyor.

Uzmanlara göre kuzey kutup bölgesindeki toprakların dörtte birini kaplayan buzullarda yaşanacak doğal olmayan erimeler sonucu insanlık daha önce karşılaşmadığı mikroorganizmalarla karşılaşabilir. Bu mikroorganizmaların insanda nasıl etkilere yol açabileceği ise muamma.

İsveç’teki Umea Üniversitesi’nden mikrobiolojist Birgitta Evengard’a göre “Bizim en büyük düşmanımız kendi cahilliğimiz.Çünkü doğa mikroorganizmalarla dolu.” Biliminsanı Evengard bu bilinmezlik karşısında “En karanlık anlarımda homosapiens için çok karanlık bir gelecek görüyorum.” diyor.

Bir jeofizisyen olan Romanovsky, buzulların erimesi ile yüzlerce hatta binlerce yıldır izole olan bazı microorganizmaların sulara karışarak yeryüzünde sirkülasyona girebileceğinin altını çiziyor.

Bu iki uzmanı Akdeniz Mikrobioloji Enstitüsü’nün başındaki isim Jean-Michel Claverie de onaylıyor. Ekibi ile birlikte Sibirya’da bulunan en az 30 bin yaşındaki virüsleri aktive etmeyi başaran Claverie “Eğer bir tohumu bir buzula gömerseniz yıllarca hiçbirşey olmaz. Ama yeri ısıtırsanız tohum çimlenmeye başlar. Virüslerle de durum aynı.” dedi.

Yeryüzünde donmuş halde bulunan bakteri ve virüslerin sayısını bilmek şu anda mümkün değil. Peki hepsi zararlı mı? Bu konuda farklı görüşler var. Claverie’ye göre aşılar sayesinde “Lokal bir salgın zarar verse de insanoğlu bunu aşacaktır.” Ancak onun için asıl tehlike 2 milyon yıl yaşında ve buzullarda donmuş halde serbest kalmayı bekleyen hiç bilmediğimiz hastalıklarla karşılaşma ihtimali.

Birgitta Evengard da donmuş bir toprakta yüzlerce yıldır uyurken canlanan bir bakterinin salgın hastalıklara yol açabileceğini düşünüyor.

2016 yılında Sibirya’da kömür hastalığından bir çocuk ölmüştü. Bu hastalık bölgede 75 yıldır hiç görülmemişti. Salgının donmuş toprakta kalmış ölü bir rengeyiğinin cesedinin çözülmesi ile de bulaşmış olabileceği tahmin ediliyor. Bazı uzmanlar ise hastalığı taşıyan cesedin sadece her yıl donup çözülen toprağın yüzeyinde donmuş halde olduğunu savunuyor.

Bazı uzmanlar kuzey kutup bölgesinde bulunan mezarlarda da 1917 grip salgınına benzer virüslerin donmuş halde olabileceğini iddia ediyor. Ancak Vladimir Romanovsky buna katılmıyor. Ona göre bu virüsler “muhtemelen aktif değil.”

Eski ya da yeni bir virüs tekrar aktif hale gelip salgına dönüşmek için bir taşıyıcıya ihtiyaç duyacak. Küresel ısınma ise Kuzey Kutbu’na giden yolları açarak bu karşılaşmayı kolaylaştırıyor.

Kaynak: Euronews