Mail: Rbiagner1@gmail.com
Instagram: Rbia.gnr
- Her gün neden domates yemelisiniz? - 29 Nisan 2023
- İnsanların bekarlığı tercih etmesinin sebepleri! - 29 Nisan 2023
- Ruh sağlığını olumsuz anlamda etkiliyor! - 29 Nisan 2023
Yapılan yeni bir araştırma, Kuzey Kutbu’nun 43 yılda dünyanın geri kalanından yaklaşık dört kat daha hızlı ısındığını ortaya koyuyor. Bu durum Kuzey Kutbu’nun 1980 yılından ortalama 3 ℃ daha sıcak olduğunu gösterir.
Dünya, Sanayi Devrimi’nden yaklaşık 1,1 ℃ daha sıcak ve bu durum üzerinde durulması gereken ciddi bir konu… Üstelik bu ısınma bazı bölgelerin daha hızlı ısınmasıyla da tek tip olmadı çünkü böyle bir bölge Arktik bir bölgedir.
Bu gelinen nokta son derece endişe verici… Kuzey Kutbu’nun çok fazla zorlanmaması gerekir. Eğer zorlanırsa küresel sonuçlarla tepki vermesi kaçınılmaz olacak çünkü hassas bir şekilde dengelenmiş bileşenleri içeriyor.
Kuzey Kutbu’nun bu kadar hızlı ısınmasının sebebi nedir?
Aslında cevabın büyük bir kısmını deniz buzu içerir. Bu deniz buzu, kışın donan ve yazın da kısmen eriyen ince bir deniz suyu tabakasıdır. Tipik bir deniz buzu bir metre ila beş metre kalınlığındadır.
Deniz buzu, güneş radyasyonunun yaklaşık %85’ini uzaya geri yansıtan parlak bir kar tabakası ile kaplıdır ve açık okyanusta ise bunun tam tersi olur. Okyanus, güneş radyasyonunun %90’nını emer ve bu yönüyle gezegendeki en karanlık doğal yüzey alanına sahiptir.
Deniz buzu ile kaplandığında Arktik Okyanusu, güneş radyasyonunun emilimini azaltır. Büyük bir yansıtıcı battaniye gibi olur… Deniz buzu eridikçe absorpsiyon oranları artar. Bu durum da okyanus ısınmasının hızlı temposunu ve deniz buzu erimesini daha da artırır. Aslında okyanus ısınmasının daha da hızlanmasına katkı sağlayarak olumlu bir geri besleme döngüsü sağlar.
Bu döngü, Arktik amplifikasyonundan büyük ölçüde sorumludur. Bu da Kuzey Kutbu’nun gezegenin geri kalanından neden çok daha fazla ısındığının açıklamasıdır.
Arktik amplifikasyonu hafife mi alınıyor?
Arktik amplikasyonunun büyüklüğünü ölçmek için bazı sayısal modeller kullanılmıştır ve bu modeller genellikle büyüme oranını yaklaşık 2,5 olarak tahmin ederler. Bu da Kuzey Kutbu’nun küresel ortalamadan 2,5 kat daha hızlı ısındığı anlamına geliyor. Son 43 yıla baktığımızda; yüzey sıcaklıklarının gözlemsel kaydına dayanan yeni çalışmadan çıkan sonuca göre; arktik amplifkasyon oranının yaklaşık dört olduğu ortaya çıkıyor.
Nadiren iklim modelleri yüksek değerler alır. Bu demek oluyor ki, modellerin arktik amplifikasyonundan sorumlu tüm geri besleme döngülerini tam olarak yakalayamayacak. Sonuç olarak gelecekteki arktik ısınma ve buna eşlik eden potansiyel sonuçların hafife alınması tehlikesiyle karşı karşıyayız.
Ne kadar endişeli olmalıyız?
Deniz buzunun yanı sıra Kuzey Kutbu, ısınmaya karşı son derece hassas olan diğer iklim bileşenlerini de içermesi yönünden çok önemlidir. Eğer çok zorlanırlarsa sonuçları küresel çapta olacaktır.
Kuzey Kutbu boyunca sıcaklıklar yükseldikçe, her yaz çözülen üst toprak katmanı olan aktif katman derinleşir ve biyolojik aktiviteyi artırır. Bu durumda da karbon atmosfere salınır.
Sıcaklık artışına karşı savunmasız bir diğer bileşen, Grönland buz tabakasıdır. Kuzey yarımküredeki en büyük buz kütlesidir. Tamamen erirse küresel deniz seviyeleri 7,4 metre yükseltecek kadar donmuş buz içerir. Bir buzulun yüzeyindeki erime miktarı kışın kar birikimi oranını aştığında durum kötüdür çünkü kütlesini kazandığından daha hızlı kaybeder. Bu eşik aşıldığında yüzeyi alçaltacak ve erime hızını hızlandıracaktır. Nedeni de sıcaklıkların daha düşük kotlarda daha yüksek olmasıdır.
Bu geri besleme döngüsüne, ”küçük buz örtüsü kararsızlığı” denir. Önceki araştırmalar, bu eşiğin sanayi öncesi seviyelerden yaklaşık 4,5 ℃ üzerinde geçmesi halinde Grönland çevresinde gerekli sıcaklık artışını ortaya koyar. Arktik ısınmanın olağanüstü hızı göz önüne alındığında ise bu kritik eşiği geçmek hızla olası hale geliyor.
Arktik amplifikasyonunun büyüklüğünde bazı bölgesel farklılıklar vardır. Arktik ısınmasının gözlemlenen hızı ile modellerle belirtilen hızı aynı değildir. Çok daha yüksektir. Bu yüksekliğin geçilmesi durumunda küresel sonuçları olacaktır. Durum bizi iklim eşiklerine tehlikeli bir şekilde yaklaştırıyor.
Bu sorunlar üzerinde çalışan herkesin bildiği gibi, Kuzey Kutbu’nda olan şey, Kuzey Kutbu’nda kalmaz.
Kaynakça:
