İslam aleminde, Kadir Gecesinin, Ramazan Ayı’nın 27. Gecesinde kutlanması geleneği üzerine; Müslümanlar tarafından, 27 Nisan 2022  Çarşamba günü akşamı Kadir Gecesi kutlamaları yapılacaktır. 

Ancak peygamber efendimiz (s.a.v’in): 

“Kadir Gecesi’ni Ramazan’ın son on günü içinde arayınız!” (Buhârî, Leyletü’l-kadr 3)

“Kadir Gecesi’ni Ramazan’ın son on günündeki tek gecelerde arayın!” (Buhârî, Leyletü’l-kadr 3) hadislerini de esas alarak Kadir Gecesi yazımızı öne aldık.   

Bu vesilesi ile gelin Kadir Gecesi hakkındaki bilgilerimizi tekrar hatırlayalım ve tazeleyelim.

Tanım

“Kadir” kelimesi güç yetirmek, hüküm, kaza, takdir, kıymet, şeref, azamet ve tazyik (izdiham) manasına gelir.

Kadir Gecesi (Leyle-i Kadir) ise; takdir, hüküm, şeref, azamet ve tazyik(izdiham), Kadir/Kıymet/Takdir gecesi demektir. 

Çünkü her hikmetli iş bu gecede ayırt edilir, bin aydan daha hayırlıdır, Kur’ân-ı Kerim bu gecede indirilmeye başlamıştır. Bu gecede yeryüzü, meleklerle dolup taşar ve büyük bir izdiham yaşanır.

Kadir Gecesi, Allah’ın rahmetinin bereketinin, gürül gürül çağlayarak coşup aktığı, mümin ruhların bayramıdır. Cenab-ı Hak rahmet kapılarını bu gecede ardına kadar açmıştır.

Yüce Allah tarafından yeryüzünde tertiplenen ilahi ziyafete, insanlar, kainatın her köşesinden melekler ve diğer varlıklar davet edilmiştir. Ne mutlu davete icabet edenlere!

Bir hadis-i şerifte  de ”Allah kadir gecesini, sadece bu ümmete hediye etmiştir, başka hiçbir ümmete vermemiştir” (Buhari, Câmiü’s-Sağîr, 2/1040 ) buyrulmaktadır.

Kur’an’da Kadir Gecesi ve Mahiyeti

Gecelerin sultanı olarak isimlendirilen bu müstesna gecenin manasını ve kıymetini, Rabb’ül Alemin Kur’an-ı Kerim’de müstakil bir sure indirmek sureti ile bizlere beyan etmektedir.

İşte Kadir sûresinin örijinal metni ve kısa meali;

اِنَّٓا اَنْزَلْنَاهُ ف۪ي لَيْلَةِ الْقَدْرِۚ ﴿١﴾ وَمَٓا اَدْرٰيكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِۜ ﴿٢﴾  لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍۜ ﴿٣﴾  تَنَزَّلُ الْمَلٰٓئِكَةُ وَالرُّوحُ ف۪يهَا بِاِذْنِ رَبِّهِمْۚ مِنْ كُلِّ اَمْرٍۙ ﴿٤﴾  سَلَامٌ۠ هِيَ حَتّٰى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿٥)

“1-Şüphesiz, o Kur’ân’ı Kadir Gecesinde indirdik.

2- Bilir misin, Kadir Gecesi nedir? 

3- Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlıdır.

4- O gecede melekler ve Cebrail Rablerinin izniyle her iş için arka arkaya inler. 

5-O gece, tan yerinin aydınlanmasına kadar bir esenliktir, selâmettir.”(Kadir Suresi: 1-5)

Bu surenin tefsiri analiz edildiğinde, Kadir Gecesinin şu özellikleri ortaya çıkar.

1-Kur’an’ın indirildiği gecedir 

Kadir sûresinin 1. ayetinden anlaşılacağı üzere bu geceye kıymet kazandıran şerefine şeref katan hadise, insanlık alemine hidayet rehberi olan Kur’an-ı Kerim’in bu gecede indirilmeye başlanmış  olmasıdır. 

Bu son ve tam ilahi mesajın indiriliş gecesi ve yıldönümü, Allah katında müstesna bir zaman dilimi olduğunu görüyoruz.

Kur’ân’ın Ramazan ayında (Bakara, 2/185) ve Kadir gecesinde (Kadr, 97/1) indirildiği bu âyetlerle sabittir. Dolayısıyla Kadir gecesinin Ramazan ayında olduğu kesindir.

2-Bin aydan daha hayırlı, Kadir/Kıymeti çok büyük gecedir

Kadir sûresinin 2. ayetinde “kadir gecesinin ne olduğunu bilir misin” ? şeklinde soru ile, zihinlerin ve düşüncelerin bu gecenin değerini ve kıymetini tam manası ile kavrayamayacağını işaret eden Cenab-ı Hak; 

Kadir sûresinin 3. Ayettinde “kadir gecesi bin aydan daha hayırlı bir gecedir.”  cevabını vererek bu gecenin önemini kadir ve kıymetinin ne derece büyük olduğunu ifade etmektedir.

3-Bu gecede yeryüzünde İlahi rahmetin tertiplediği geniş katılımlı, büyük toplantı yapılır

 Bu gecede, evrenin her köşesinden davetliler ilahi çağrıya icabet ederek, kutsal görevler için yeryüzüne bölük, bölük inerler. 

İnananlar da bu gecede büyük ikrama ve ihsana mazhar olurlar.

Allah bu gecede rahmet kapılarını, ardına kadar açmış insanlar ve cinler ilahi rahmetin tertiplediği bu manevi ziyafetten alabildiğine istifade ederler.

Bu gecede yeryüzüne inen meleklerle birlikte ibadet etmek ne büyük bahtiyarlık olacaktır.

4-Kadir Gecesi, Kader/Takdir Gecesidir

Kadir sûresinin 4. Ayettinde bu gecede, başta Cebrail (as) olmak üzere melekler, her türlü hikmetli işler için Rablerinin izni ile arka arkaya inerler, inerler, inerler!  bu inişler sabaha kadar devam eder.

Tefsir alimleri  مِنْ كُلِّ اَمْرٍ ‘ her türlü hikmetli işler’ den maksadın, gelecek sene Kadir gecesine kadar olacak her türlü olay ve  hadiselerdir demişlerdir. 

Bunlar, ölüm, doğum, mal, mülk, makam sahibi olma veya kaybetme, iyi, kötü vb. Olaylardır. 

Allah tarafından takdir edilen bu olayların meydana gelmesinde görev yapacak melekler, görev emirlerini  bu gecede alırlar.

5-Tan yeri ağarıncaya kadar emniyet/esenlik ve manevi tecelliler devam eder

Kadir gecesin de tan yeri ağarıncaya kadar yeryüzüne, selamet, esenlik, emniyet güven tecelli eder. 

Kadir sûresinin 5. Ayettinde “O gece, tan yerinin aydınlanmasına kadar bir esenlik ve selâmettir.” buyurularak; 

Güneşin batışından sabah tan yeri ağarıncaya kadar yeryüzüne grup grup inen melekler, inanmış insanları selamlarlar, ve onlara dua ederler. Bu hal sabaha kadar devam eder.

6-Kadir Gecesi, sıkıntılardan kurtulma, manevi kirlerden temizlenme gecesidir

Bir kısım alimlere göre ise Kadir suresinde geçen “ لَيْلَةُ/Gece” kelimesi günah veya sıkıntılarla dolu bir gönlü ifade eder. 

Kalplerdeki bu geceyi gündüze çevirmek isteyenler, Kur’an’ı yüreklerine indirmek, bir başka deyişle hayatlarına yansıtmak durumundadırlar. 

Buna karar verdikleri an, “bin aydan daha hayırlı” yani ömre bedel bir zaman dilimini başlatmış olurlar. 

Nihayet Yüce Allah melekleriyle o kulunu “tan yeri ağarana dek” gönlü sıkıntılardan ve günah kirlerinden temizlenene kadar destekleyecektir. 

Dünyanın her yerinde aynı anda gecenin olamayışı ve Hz. Peygamber (sav)in hadislerinde Kadir Gecesini tarif ederken gizlendiğini ifade ederek tam bir tarih vermeyişi, bu yaklaşım tarzını da yabana atmamamız gerektiğini düşündürmektedir.

Sevgili Peygamberimiz (sav) “Kim Kadir Gecesini inanarak, ve sevabını Allah’tan umarak samimiyetle ihya ederse geçmiş günahları affolunur” (Buhari, Siyam: 71) buyurmuştur.

Diğer bir hadiste; “Bu geceyi ihya eden bağışlanır” (Dârimî, Savm, 54).  Rivayeti vardır.

Kadir Gecesinde ibadet/dua 

Bu geceye özgü bir ibadet veya namaz yoktur. Bu gece, tevbe, istiğfar, zikir, Kur’ân-ı Kerim kıraati ve kaza namazları ile ihya edilebilir. 

Ancak şu hadis-i şerif bize bu geceyi ihya etmek, ibadetten ziyade, dua merkezli olduğunu haber vermektedir.

Hz Aişe: “Ya Rasulallah şayet Kadir Gecesine rastladığımı anlarsam nasıl dua edeyim?  Dedi. 

Peygamber Efendimiz (sav): “Allah’ım sen affedicisin affetmeyi seversin, beni de affet” diye dua edersin” (Tirmizî, Deavat, 84) buyurmaktadır. 

Rasulullahın bu dua tavsiyesini örnek alarak, bütün müslümanlara ve kendimize, çocuklarımıza, annemize, babamıza, tüm sevdiklerimize, ayrıca insanlığa (salgından kurtulmak için) ve İslam alemindeki tüm madur ve mazlumlara ve milletimizin birlik, beraberliği ve dirliğine dua etmeliyiz.

Neticede Kadir Gecesi:

İlahi Vahy’in nazil olmaya başlamasının yıldönümü,

Kur’an-ı Kerim’de müstakil bir sûre ile taçlandırılan,

Bin aydan daha hayırlı olduğu ifade edilen,

Kader ve takdir gecesi olan bu gece, aynı zamanda Kadir/kıymet gecesidir. 

Bu mübarek gecenin, devletimiz, milletimiz, madur ve mazlum tüm müslümanların   hakkında, öksüzlerimizin, yetimlerimizin, kimsesizlerin, yaşlılarımızın, gençlerimizin, çocuklarımızın, hastalıklarına şifa bekleyen hastalarımız hakkında hayırlı takdirlere vesile olmasını Cenâb-ı Allah’tan niyaz ederiz.

Vesselam.

Kaynak: 

T,D,V, İslam Ansiklopedisi, “Kadir Gecesi” mad. 

Diyanet İşleri Başkanlığı, Kur’an Yolu Meal ve Tefsiri, Kadir Suresi.

Diyanet İşleri Başkanlığı, Dini Kavramlar sözlüğü