Kültür ekonomisi ve kültürel istihdam istatistikleri açıklandı..

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 yılı “Kültür Ekonomisi ve Kültürel İstihdam İstatistikleri”ni açıkladı. Kültür harcamaları yüzde 5,9 arttı. Kültür harcamaları 2020 yılında 2019 yılına göre yüzde 5,9 artarak 60 milyar 346 milyon 102 bin TL oldu.

Kültür harcamalarının, gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı 2020 yılında yüzde 1,2 olarak gerçekleşti. Toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı yüzde 55,2, özel harcamaların payı ise yüzde 44,8 oldu. Genel devlet harcamaları içindeki kültür harcamaları 2020 yılında 2019 yılına göre yüzde 2,2 azalarak 33 milyar 334 milyon 483 bin TL oldu. Harcamaların yüzde 78,1’i merkezi devlet bütçesinden, yüzde 21,9’u ise mahalli idareler bütçesinden gerçekleştirildi.

Hanehalklarının 2020 yılında gerçekleştirdiği toplam kültür harcamasının dağılımına bakıldığında; televizyon ve ekipmanı masraflarının %20,2, veri işlem ekipmanlarının %15,3, kablolu/özel TV yayın hizmetlerine ödenen ücretlerin %13,6, kırtasiye ve çizim malzemelerinin %13,2 ve kitapların %13,1 paya sahip olduğu görüldü.

Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin cirosu 2020 yılında 2019 yılına göre %6,8 artarak 89 milyar 938 milyon 70 bin TL olurken, bu sektörlerdeki çalışan sayısı aynı dönemde %1,9 oranında düşerek 251 bin 232 oldu. Kültürel sektörler arasında girişim sayısının en fazla olduğu faaliyet %16,9 ile belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda gazeteler ve kırtasiye ürünlerinin perakende ticareti oldu.

Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin faktör maliyetiyle katma değeri 2020 yılında 2019 yılına göre %7,2 artarak 16 milyar 941 milyon 978 bin TL olarak gerçekleşti. Katma değerin %23,5’i kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, %12,4’ü sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri ve %11,7’si mücevher ve benzeri eşyaların imalatı alanında faaliyet gösteren girişimler tarafından üretildi.

Kültürel mal ihracatı 2020 yılında 2019 yılına göre %4,0 azaldı. Ana mal ihracatı %4,3 azalırken, ikincil mal ihracatı %4,6 arttı. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki payı ise 2020 yılında %3,4 oldu. Kültürel alanlara göre bakıldığında, en çok paya sahip olan el sanatlarının ihracat toplamı 2020 yılında 30 milyar 540 milyon 548 bin TL olarak gerçekleşti. El sanatlarının toplam kültürel mal ihracatı içindeki payı %73,9 oldu.

Kültürel mal ithalatı, 2020 yılında 2019 yılına göre %0,9 azaldı. Ana mal ithalatı %25,8 azalırken, ikincil mal ithalatı %21,2 arttı. Kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı içindeki payı ise 2020 yılında %1,9 oldu. Kültürel alanlara göre bakıldığında, görsel ve işitsel medyanın ithalat toplamı 2020 yılında 14 milyar 733 milyon 658 bin TL olarak gerçekleşti. Görsel ve işitsel medyanın toplam kültürel mal ithalatı içindeki payı ise %50,6 oldu.

Ülkemizde 2020 yılında kültürel istihdam bir önceki yıla göre %6,2 azalarak 592 bin kişi oldu. Kültürel istihdamın %50,7’sini kadınlar, %49,3’ünü ise erkekler oluşturdu. Yaş gruplarına göre bakıldığında, kültürel istihdamda olanların %64,5’i 30-54 yaş grubunda, %26,2’si 15-29 yaş grubunda, %9,3’ü ise 55 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldı.

Kültürel istihdamda olanların %38,7’sini yükseköğretim mezunları, %37,5’ini lise altı eğitimliler, %23,6’sını ise lise ve dengi meslek okulu mezunu olanlar oluşturdu. Bir önceki yıla göre kültürel istihdamda olan; lise altı eğitimlilerin sayısı %15,3 azalarak 222 bin kişi, lise ve dengi meslek okulu mezunlarının sayısı aynı kalarak 140 bin kişi ve yükseköğretim mezunlarının sayısı %0,4 artarak 229 bin kişi oldu.

Kültürel istihdamda olanların, %57,8’i ücretli, maaşlı veya yevmiyeli çalışırken, %42,2’si işveren, kendi hesabına veya ücretsiz aile işçisi olarak çalıştı. Kültürel istihdamda olanların %72,5’i tam zamanlı çalışırken, %27,5’i yarı zamanlı çalıştı. Kültürel istihdamda yer alan kişilerin haftalık ortalama normal çalışma süresi 37,5 saat oldu.

Kültürel istihdamın %89,4’ünü kültürel meslek alanlarında, %10,6’sını ise diğer meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel mesleki alanlarına bakıldığında kültürel istihdamda olanların %41,2’sini el sanatları çalışanları, %18,9’unu mimar, planlamacı ve tasarımcılar, %7,4’ünü sanat ve kültür ile ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları, %7,4’ünü ise yazarlar, gazeteciler ve dilbilimciler oluşturdu.

Kültürel istihdamın %29,6’sını kültürel faaliyet alanlarında, %70,4’ünü ise diğer faaliyet alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel faaliyet alanlarına göre; mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinde çalışanların toplam kültürel istihdam içindeki payı %11,7, yaratıcı sanatlar, gösteri sanatları ve eğlence faaliyetlerinde çalışanların payı %4,9, programcılık, yayıncılık ve haber ajanslarının faaliyetlerinde çalışanların payı ise  %3,9 oldu.