- İzmir Ödemiş Belediye Başkanı Mehmet Eriş: Sıra Dışı Bir Belediye Başkanı, Bir Halk Adamı - 16 Şubat 2023
- Veysi Dündar’ın Korona Söyleşileri – Mehmet Ali Güller: “ - 5 Eylül 2021
- Her derde deva ‘Tarçın’ - 18 Ekim 2020
Mehmet Görmezin Kurucu Rektörü Olacağı Konuşulan Uluslararası İslam Üniversitesi Yeni Dini bir Merkez Olabilir mi?
Devletler genellikle ulusal çıkarlarını din motifi içinde saklayabilmektedir. Özellikle Ortadoğu’daki mezhepsel gerilimin temelinde siyasi çıkarlar vardır ve araçsallaştırılan bu alanda, istismara açık sorunlar devletler tarafından sıklıkla kullanılır. İslami yorumların bir stratejik kart olarak kullanımının engellenebilmesi için hedef zemine doğru panzehirin aşılanması ve bu aşılamanın hangi vasıtalarla yapılacağı önem taşımaktadır.
Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez’in görevi bırakmasının ardından İstanbul için planlanan; Türkçe, Arapça ve İngilizce eğitim verecek Uluslararası İslam Üniversitesi’nin kurucu rektörü olacağı konuşuluyor. Böyle bir üniversite doğru bir biçimde kurgulanırsa İslam dünyasındaki dini yorum farklılıklarının yarattığı ayrışma engellenebilir.
Nasıl mı?
Şöyle; İslam dünyasında dini açıdan Mısır’da Ezher, Suudi Arabistan’da Medine İslam Üniversitesi ve İran‘da ise Kum farklı İslami yorumların merkezi konumunda bulunuyor. İstanbul’da kurulması planlanan Uluslararası İslam Üniversitesi, bütün bu merkezlerin fonksiyonlarını icra edebilir. Bunun için yeni kurulacak üniversitede, hem Türkiye’nin hem de İslam dünyasının önde gelen Şii, Selefi ve Sünni akımların temsilcileri bir araya getirilebilir ve Şiilik, Selefilik vb. gibi bütün akımlarla ilgili enstitüler kurulabilir. Bir bakıma İstanbul, bütün İslami yorumlara ev sahipliği yapmalıdır. İslam dünyasında tartışılan bir konu olduğunda hem Şii dünya hem de Sünni dünya, İstanbul’un ne söyleyeceğine kulak kabartacak hale gelirse Türkiye teo-politik açıdan İslam dünyasında etkin bir merkez haline dönüşebilir.
Farklı yorumlara ev sahipliği yaparken, bu yorumların Türkiye’deki hâkim İslami anlayışı etkisizleştirmesine müsaade edilmemelidir.
İlahiyat çevrelerinde önemli bir isim olan bir akademisyen; Selefi, Şii ve Sünni yorumu bir arada toplamanın zor olduğuna dikkat çekmekte; üniversitede bu akımların temsilcilerinin görev yapabileceğini, bu görüşlerin ancak akademik özgürlük içinde dile getirilebileceğini; ama üniversitenin bu fikirlerin topluca temsilcisi olmasının mümkün olmadığı şeklinde açıklamaktadır. Bunun sebebini ise farklı İslami yorumların oluşumunda tarihin çok önemli rol oynamasına dayandırmaktadır.
Tarih bir nevi bu kimliklerin parçasıdır. Bunları tarihi bağlamından kopartmak çok zordur. Şiilik maalesef İran’a bağlanmış durumda iken Selefiliğin de sahibi Suud’dur. Her ikisi de Türk tarihinde ve hafızasında olumsuz imajlara sahiptir. Bütün bu handikaplar giderilip, farklı yorumları biraya getirebilecek bir denge ve kurumsal kültür oluşturulabilirse, farklılıkların bir çatışma nedeni olmadığı ortaya konulabilir. Ancak kurulması planlanan üniversitede sadece itikadı bilginin üretilmesi, İslam dünyasında etkin bir kurum olmak için yeterli değildir. Üretilen bilginin sahaya enjekte edilmesi için geleneksel veya modern kurumlar inşa edilmelidir ve bu yorumların taşıyıcısı olacak aktörler üretilmek zorundadır.
Üniversitenin içte ayrı dışta ayrı fonksiyonları olmalıdır.
Üniversitenin Türkiye içindeki fonksiyonu, FETÖ, IŞİD ve El Kaide gibi radikal örgütlerin Türkiye’de taban bulmasını engelleyecek şekilde toplumun bütün katmanlarına ulaşması, zararlı etkileri engellemesi ve doğru İslami yorumların topluma anlatılması için önderlik etmesidir. Bunu yaparken, Diyanet ve geleneksel dini kurumlar olan tarikatlarla da yakın diyalog kanalları kurması yararlı olacaktır.
İslam Üniversitesi’nin dışarıdaki fonksiyonu ise ayrıştırıcı Şii ve Selefi ideolojinin İslam dünyasında ve Avrupa’da kök salmasını engellemek ve bu akımlara maruz kalan coğrafyayı nötralize etmek olmalıdır. Bunun için, Türkiye, dini tarihsel birikimlerini yeniden üreterek doğru vasıtalarla Müslümanlara ulaştırmalıdır.
Kim bilir belki de kurulması planlanan yeni İslam Üniversitesi, yeni kolonizatör Türk dervişleri yetiştirecektir.
