- Kılıçdaroğlu: MİT onun emrinde, bizim gizli kapaklı görüşmemiz varsa çıksın açıklasın - 29 Nisan 2023
- Demir Grup Sivasspor 1 – 3 Fenerbahçe.. - 29 Nisan 2023
- Yurt dışına kayıtlı seçmenler oy vermeye başladı.. - 29 Nisan 2023
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Cezayir Savaşı sırasında Fransız ordusu tarafından tutuklanan ve sonrasında kaybolan Maurice Audin için devletin sorumluluğunu tanıyacağını açıkladı.
Yoksullukla mücadele planını açıklayacak olan Macron, Maurice Audin’in eşi Josette Audin’in Paris’e bağlı Bagnolet’deki evini ziyaret etti. Audin, “Bugünün geleceğini asla düşünmezdim.” dedi.
Macron’un ofisinden yapılan açıklamada, Macron’un Cezayir’in bağımsızlığını savunan bir komünist olan ve 1957’de kaybedilen matematikçi Maurice Audin’in ‘Cezayir’in hala Fransa’nın parçası olduğu dönemde teşvik edilen sistemden kaynaklanan işkence altında öldüğünü’ kabul edeceği duyuruldu.
Macron’un ayrıca ‘kaybedilen Cezayirli ve Fransız asker ve sivillerle ilgili arşivleri açacağını duyuracağı’ açıklandı.
Cumhuriyetçi Partiden Cédric Villani’ye göre Macron, Cezayir Savaşı’nda tutuklanan matematikçi Maurice Audin’in kaybında devletin rolünü 61 yıl sonra kabul edecek. Audin ailesine yakınlığıyla da bilinen bakan ve matematikçi Villani, Macron’un “Maurice Audin’in sistemin kurbanlarından biri olduğu gerçeğini tanıyacağını” ifade etti.
Fransız tarihçi Sylvie Thenault da devletin Audin’in ölümünün ‘bir sistem’ sonucu olduğunu kabulünün, işlenen suçun daha geniş şekilde tanındığı anlamına geldiğini işaret etti.
Maurice Audin kimdir?
Alger Üniversitesi Matematik bölümünde asistan olan Maurice Audin aynı zamanda Cezayir Komünist Partisi üyesiydi. Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi’yle bağlantılı olduğu sanılan Audin Cezayir’in bağımsızlık mücadelesine katılmıştı.
Cezayir Savaşı’nın devam ettiği sırada, 11 Haziran 1957’de Fransız Ordusu’na bağlı paraşüt birlikleri tarafından tutuklanmış, 10 gün sonra hakkında hiçbir iz kalmamış, cesedi bile bulunamamıştı.
Gazeteci Jean-Clarles Deniau’nun Ocan 2014’deki iddiasına göre matematikçi Maurice Audin, paraşüt birliklerinin bağlı olduğu General Jacques Massu’nun emriyle öldürülmüştü. Audin’in savunucuları, dönemin Cumhurbaşkanı François Hollande’ın kararıyla konuyla ilgili açılan arşivlere 2013 yılında ancak ulaşabilmişti.
O dönem Cezayir Üniversitesi’nde doçent olan Maurice Audin, Fransız askerlerince Cezayirli savaşçılara yardım ettiği gerekçesiyle evinden alındığında 25 yaşındaydı. 3 çocuk babası Audin başkent Cezayir’deki bir villada işkenceye uğramıştı. Eşi Josette’ye 10 gün sonra kocasının bir başka cezaevine nakladildiği sırada kaçtığı söylenmişti.
2014’e kadar resmi anlatı bu şekilde kalmış ancak Macron’un halefi François Hollande Audin’in gözaltında öldürüldüğünü kabul etmişti.
1954-1962 arasındaki savaşta Fransa kuvvetleri, 130 yıl boyunca sömürgesi yaptığı Cezayir’deki özgürlük savaşçılarına karşı savaşmış, Cezayirli tarihçilere göre bağımsızlık savaşında 1.5 milyon Cezayirli ölmüştü. Fransız tarihçilere göre ise savaşta iki taraftan 400.000 kişi hayatını kaybetti.
Fransa devleti hiçbir zaman savaş sırasında askerlerinin rutin olarak işkence kullanıdığını kabul etmemişti. Savaş sırasında Fransız hükümeti işkence iddialarına yer veren gazeteleri, kitapları ve fimleri sansürlemiş, savaşın ardından askerlerin işlediği suçlar Fransız toplumu için bir tabu olmayı sürdürmüştü. Bağımsızlık savaşçıları da esirlere kötü muamele ile suçlanmıştı.
Geçmişle yüzleşmek
Savaş sonrası doğan ilk Fransa Cumhurbaşkanı olan Macron geçen sene seçin kampanyası sırasında Fransa’nın Cezayir’i sömürgeleştirmesini ‘insanlığa karşı suç’ diye niteleyerek tartışmaları alevlendirmişti.
Ancak Macron daha sonra sözlerinden geri adım atmış ve Fransa’nın sömürgeci geçmişinden ‘ne ret ne de pişmanlık’ duyulması gerektiğini söyleyerek “Geçmişin tutsağı olamayız” ifadelerini kullanmıştı.
Kaynak: Sputnik-Euronews
