- Kılıçdaroğlu: MİT onun emrinde, bizim gizli kapaklı görüşmemiz varsa çıksın açıklasın - 29 Nisan 2023
- Demir Grup Sivasspor 1 – 3 Fenerbahçe.. - 29 Nisan 2023
- Yurt dışına kayıtlı seçmenler oy vermeye başladı.. - 29 Nisan 2023
Farklı konulardaki kanunlarda tek bir yasayla değişiklik yapan torba yasalar, son dönemde rekor düzeyde arttı. TBMM’den bireysel bilgi edinme hakkı başvurusuyla edinilen verilere göre AK Parti’nin ilk döneminde (2002-2007) sadece 2 torba yasa çıkarılırken, Kasım 2015’ten Kasım 2017’ye kadar olan dönemde bu sayı 23’e yükseldi.
Böylece son yasama döneminde geçen ay itibarıyla Meclis’ten geçen neredeyse her iki kanundan biri torba yasa oldu. Bu torba yasalarla binlerce kanun maddesi yasalaştı veya değiştirildi.
Fakat torba yasa yöntemine itiraz edenler de bulunuyor. İtirazın temel nedenleri arasında bu yöntemin yasaların yeterince tartışılmamasına yol açması, tartışmalı yasaların diğer yasaların arasında çıkarılarak daha az itiraza neden olarak kabul edilme ihtimalini artırması bulunuyor.
Örneğin Posta Hizmetleri Kanunu, İhracatçılar Meclisi Kanunu, Uzman Erbaş Kanunu gibi çeşitli kanunlarda değişiklik öngören bir torba yasa için oy veren bir milletvekili, desteklediği değişiklikler için karşı çıktığı değişiklikleri görmezden gelerek kabul yönünde oy vermeye veya tam tersine zorlanabiliyor.
‘ABD’de 43 eyalette torba yasa yasağı var’
Roma Hukuku’nda bu uygulama, milattan önce 98 yılında yasaklanmıştı. Bugün de çeşitli ülkelerde torba yasa çıkarmak mümkün değil. Avukat Fikret İlkiz’e göre ABD’deki 43 eyalette torba yasa yasağı var.
Peki Türkiye’de iktidar neden gittikçe artan sıklıkta torba yasalara başvuruyor? AKP Grup Başkanvekili ve Çanakkale Milletvekili Bülent Turan, bunun “usul ekonomisiyle” ilgili olduğunu söylüyor.
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Turan, “Torba kanun yöntemi AK Parti olarak öncelikli tercihimiz olan bir yol değil” diyor ve ekliyor: “Ancak vatandaşlarımızın sorunlarına çözüm üretirken çoğu zaman onlarca kanunda birden değişiklik yapmanız gerekiyor. Her bir kanun değişikliğini ayrı ayrı Meclis gündemine getirmek usul ekonomisine aykırı bir tutum teşkil ediyor. Zorunlu olduğumuz zamanlarda torba kanun yöntemine başvurmamızın nedeni budur.”
‘Müzakereci demokrasiden uzaklaşma’
Anayasa Hukuku profesörü İbrahim Kaboğlu ise AKP’nin özellikle 2010’lu yıllarda torba uygulamasını alışkanlık haline getirdiğini düşünüyor: “AK Parti bu usulü yalnızca yasa yapımında değil aynı zamanda kanun hükmünde kararname yapımında da kullandı”.
Türkiye’de torba yasaların 1982 Anayasası sonrasında arttığını söyleyen Kaboğlu, 2001’de AB’ye uyum yasaları kapsamında torba yasalar çıkarıldığını, bunlarla anadil yasağının kaldırılması, kültürel hakların iadesi gibi değişikliklerin yapıldığını hatırlatıyor.
Kaboğlu, “Şunu vurgulamakta yarar var ki bunlar genellikle olumlu anlamda yapılan değişikliklerdi. Son torba yasalarda olduğu gibi uçsuz bucaksız yasaları değiştirmedi” diyor.
Prof. Kaboğlu, AKP’nin 2011’deki genel seçim öncesi bir gecede çok sayıda KHK yayımlayarak devletin yapısını değiştirdiğini hatırlatıyor ve ekliyor: “Siyasal açıdan bakıldığı zaman müzakereci demokrasi anlayışına aykırı bir durum olduğunu görüyoruz. Yasalar öngörülebilir, anlaşılabilir ve uzlaşılabilir olmalı. Türkiye’nin hazırladığı kanunlar bile anlaşılırlıktan uzakken torba kanunlar için bu durum daha belirgin. Hukukçular bile bu kanunları anlamakta güçlük çekiyor.”
