- Kılıçdaroğlu: MİT onun emrinde, bizim gizli kapaklı görüşmemiz varsa çıksın açıklasın - 29 Nisan 2023
- Demir Grup Sivasspor 1 – 3 Fenerbahçe.. - 29 Nisan 2023
- Yurt dışına kayıtlı seçmenler oy vermeye başladı.. - 29 Nisan 2023
Sigaranın sağlığa ne kadar zararlı olduğu hemen herkes tarafından biliniyor. Ancak küresel çaptaki aydınlatıcı kampanyalara rağmen her yıl ortalama 6-7 milyon kişi, sigaranın yol açtığı hastalıklar sonucu hayatını kaybediyor. Peki buna rağmen tiryakiler sigarayı bırakmakta neden bu kadar zorlanıyor?
Fransız bilim insanlarına göre bunların sorumlusu irade noksanlığından ziyade mutasyona uğrayan ve nikotine karşı aşırı duyarlı olan bir gen. Paris merkezli Pasteur Enstitüsü, Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS), Sorbonne Üniversitesi ve Fransa Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Ulusal Sağlık ve Tıp Araştırmaları Enstitüsü (Insern) tarafından ortaklaşa yapılan bir araştırmada, bu genetik mutasyonun farelerin iradelerine doğrudan etki ettiği saptandı. Bağımlılığı tetikleyen söz konusu mutasyon, insanlarda da hayli yaygın: Avrupalılarda yüzde 35, Ortadoğu kökenlilerde ise yüzde 50 oranında görülüyor.
Beyin ödül mekanizması etkinleştiriliyor
Bu mutasyon sayesinde nikotin, beyin ödül mekanizmasında “nikotin reseptörleri” olarak adlandırılan alıcıları uyarıyor. Bilimsel tanımlaması Nikotinik Asetilkolin Reseptörleri (nAChR) olan bu uyarıcılar, hücre zarına gömülü olarak bulunan protein birleşimleridir. Hariçten alınan nikotin, bu alıcılara ulaştığında, beyindeki rahatlatıcı ve keyif verici ödül sistemini oluşturan ve halk arasında mutluluk hormonu olarak da nitelendirilen dopamin salınımı tetikleniyor ve böylece nikotin bağımlılığının temeli atılmış oluyor.
Araştırma sonuçlarıyla ilgili “Current Biology” adlı bilim dergisinde yayınlanan makalede, CHRNA5 olarak tanımlanan gendeki bu mutasyonun yaygınlaşmasıyla birlikte, nikotin bağımlılığı riskinin bariz şekilde arttığının bilimsel olarak kanıtlandığı belirtiliyor.
Bilim insanları, yeni bir moleküler genetik teknolojisi yardımıyla farelerde yapay olarak genetik bir mutasyon oluşturdu. Bunun sonucunda nikotin tüketimi büyük oranda artarken, bağımlılıktan kurtulma terapisi de sonuçsuz kaldı. Araştırma sonuçlarını kaleme alan Benoit Forget, “Bu çalışma bize, söz konusu mutasyonun nikotin bağımlılığına etkilerini ayrıntılı olarak değerlendirme imkanı verdi. Bağımlığının nüksetme mekanizmasıyla ilgili de ilk açıklamaları elde etmiş olduk” dedi.
Bağımlılığa karşı ilaç arayışları
Araştırma, ilginç bir gerçeği daha ortaya çıkardı: Reseptörleri etkinleştirme eylemi, orta beyinde gömülmüş olarak bulunan “nükleus interstisyel” adlı çekirdekle de bağlantılı gerçekleşiyor. Burası nikotin reseptörlerinin “? (alfa) alt birimlerinin” en yoğun olduğu beyin bölgesi.
Bilim insanları şimdi bu araştırmadan yola çıkarak, alfa nikotin reseptör alt birimlerinin aktivitesini artıracak bir ilaç geliştirmeye çalışıyor. Zira alt birim reseptörlerinin daha etkin olması, nikotin iştahının ve dolayısıyla tüketiminin azalması anlamına geliyor. Böylece nikotin bağımlığının nüksetmesinin de önüne geçilmesi amaçlanıyor.
Kanseri önlemenin 7 yolu
Tütünün tüm kanserden ölümlerin yüzde 22’sine sebep olduğu tahmin ediliyor. Sadece sigara içmek değil, tütün çiğnemek ve enfiye çekmek de kansere sebep oluyor. Çevrede içilen sigaranın dumanını soluyanlar da tehdit altında.
Sık görülen türlerden olan cilt kanserinden korunmanın iyi bir yolu var. Bol miktarda koruyucu güneş kremi kullanmak. Ultraviole ışınların en güçlü olduğu 10 ile 16 saatleri arasında güneşten uzak durulmalı. Şapka, elbise ve güneş gözlüğü kullanmak da ek koruma sağlıyor. Ultraviyole ışınlar yayan solaryum cihazlarının da kanserojen etkisinin olduğu ortaya çıktı.
Belirtileri nedeniyle bazı kanser türleri önceden tespit edilebilir. Düzenli olarak kendi kendine kontrol ve tedbir muayenesi yapmak örneğin cilt ya da meme gibi bazı kanser türlerinin erken tespitine ve tedavisine yardımcı olabilir. Ancak bütün kanser türleri için tedbir muayenesi yapma imkanı yok. Bu konudaki yararlı bilgiler için doktora danışmakta fayda var.
Yemek borusu, kolon, meme, rahim ve böbrek kanseri aşırı kiloyla ilintili. Düzenli spor ve egzersizin yanı sıra bol meyve ve sebze ile sağlıklı beslenme ve az kırmızı et tüketmek kanser riskini önemli ölçüde azaltıyor.
Enfeksiyonlar kanserden ölümlerin gelişmekte olan ülkelerde yaklaşık yüzde 22, sanayileşmiş ülkelerde ise yüzde 6’sından sorumlu. Hepatit virüsü karaciğer, insan papilloma virüsü rahim ağzı, fotoğraftaki helikobakter pilori bakterisi mide kanseri riksini artırıyor. Bazı virüslere karşı aşıyla korunmak mümkün.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, içilen alkol miktarıyla ilintili olarak kanser riski de artıyor. Alkol, ağız boşluğu, yutak, gırlak, yemek borusu, karaciğer, kolon ve meme gibi birçok kanser türüne yakalanma riskini artırıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, hava, su ve toprağın kansere yol açan maddelerle kirlenmesi tüm kanser hastalıklarının yüzde 1 ila 4’üne sebep oluyor. Evlerde yakılan kömürün meydana getirdiği hava kirliliği nedeniyle akciğer kanserine yakalanma riski sigara içmeyenlerde iki katına çıkıyor.
Kaynak: DW Türkçe
