Tayvan ile ticaret görüşmeleri başlıyor..

ABD yönetimi, Çin ile gerilimin yüksek olduğu bir dönemde Pekin yönetimiyle egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan ile yeni ticaret girişimi kapsamında resmi görüşmelere başlanacağını açıkladı.

ABD Ticaret Temsilciliğinden (USTR) yapılan açıklamada, ABD ve Tayvan’ın “21. Yüzyıl Ticaretine İlişkin ABD-Tayvan Girişimi” kapsamında müzakere yetkisi üzerinde uzlaşmaya vardığı bildirildi. İlk tur müzakerelerin bu sonbaharın başlarında gerçekleşmesinin beklendiği belirtilen açıklamada, iki ülkenin ticaretin kolaylaştırılması, düzenleyici uygulamalar, yolsuzlukla mücadele standartları, küçük ve orta ölçekli işletmeler arasındaki ticaretin geliştirilmesi, tarım ticaretinin geliştirilmesi, ticarette ayrımcı engellerin kaldırılması, dijital ticaret, iş gücü ve çevre standartları konularında sağlam bir gündem belirlediği aktarıldı.

Açıklamada, devlete ait işletmelerin düzeni bozucu uygulamaları ile piyasa dışı politika ve uygulamaların da gündemde yer aldığı kaydedildi. USTR’nin açıklamasında, ABD’nin müzakereler boyunca Kongre ve işçi, iş dünyası, çevre grupları ve diğer kilit paydaşlarla istişarelerde bulunmaya devam edeceği ifade edildi.

Açıklamada görüşlerine yer verilen ABD Ticaret Temsilci Yardımcısı Sarah Bianchi, Tayvan ile ticaret ve yatırım ilişkilerini derinleştirecek, ortak değerlere dayalı karşılıklı ticaret önceliklerini geliştirecek ve çalışanlar ile işletmeler için yenilikçiliği ve kapsayıcı ekonomik büyümeyi teşvik edecek müzakerelere başlayacaklarını belirtti.

Bianchi, “Daha adil, daha müreffeh ve dirençli bir 21. yüzyıl ekonomisinin inşasına yardımcı olacak müzakereler kapsamındaki 11 ticaret alanını kapsayan yüksek standartlı taahhütler ve anlamlı sonuçlar elde etmek için iddialı bir program izlemeyi planlıyoruz.” ifadesini kullandı.

ABD ve Tayvan, 1 Haziran’da ekonomik ve ticari ilişkileri güçlendirmek amacıyla yeni bir girişim başlatmış ve bu kapsamdaki müzakereler için bir yol haritası geliştirme niyetlerini açıklamışlardı.

Söz konusu girişim ile ekonomik ve ticari ilişkilerin derinleştirilmesi için somut yolların ve ortak değerlere dayalı karşılıklı ticaret önceliklerinin geliştirilmesinin, inovasyon ile kapsayıcı ekonomik büyümenin teşvik edilmesinin hedeflendiği bildirilmişti.

Çin Ticaret Bakanlığı, ABD’nin Tayvan ile eylülde başlatacağını duyurduğu “ticaret görüşmelerine” tepki gösterdi. Bakanlık Sözcüsü Şu Cueting, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Tek Çin ilkesinin, Tayvan bölgesinin denizaşırı ekonomik iş birliği için ön şart olduğunu” belirtti.

Washington yönetimine, “Tayvan bölgesi ile ticaret ilişkilerini kurallara uygun yürütme” ve “Çin’in temel çıkarlarına saygı gösterme” çağrısı yapan Sözcü Şu, “Çin, egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve kalkınma çıkarlarını korumak için gereken tüm tedbirleri alacaktır.” dedi.

ABD Ticaret Temsilciliği (USTR), dün yaptığı açıklamada, Washington ile Taipei’in “21. Yüzyıl Ticaretine İlişkin ABD-Tayvan Girişimi” kapsamında yeni ticaret müzakereleri yürüteceğini duyurmuştu.

İlk tur müzakerelerin sonbaharın başlarında gerçekleşmesinin beklendiği belirtilen açıklamada, iki ülkenin ticaretinin kolaylaştırılması, düzenleyici uygulamalar, yolsuzlukla mücadele standartları, küçük ve orta ölçekli işletmeler arasındaki ticaretin geliştirilmesi, tarım ticaretinin geliştirilmesi, ticarette ayrımcı engellerin kaldırılması, dijital ticaret, iş gücü ve çevre standartları konularını kapsayan bir gündem belirlendiği aktarılmıştı.

Açıklamada ayrıca devlete ait işletmelerin düzeni bozucu uygulamaları ile piyasa dışı politika ve uygulamaların gündemde yer alacağı kaydedilmişti. Pekin, kendi topraklarının parçası gördüğü Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ve ekonomik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin ay başında Tayvan’ı ziyareti nedeniyle Pekin ile Washington arasında yaşanan gerilimin yankıları sürerken, taraflar, birbirini, gerilimi kullanarak Ada’daki statükoyu değiştirmeye çalışmakla suçladı.

ABD’nin Doğu Asya ve Pasifik İlişkilerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Kritenbrink ve Çin’in Washington Büyükelçisi Çin Gang, Pelosi’nin ziyareti ve ardından yaşanan gerilimlere ilişkin Amerikan basınına değerlendirmelerde bulundu.

Kritenbrink, Çin’in Pelosi’nin ziyaretini “bahane” edip “Tayvan üzerinde yoğun bir baskı kampanyası başlattığını” savunarak, “Bu kampanyanın amacı belli; Tayvan’ı korkutarak kendi tezlerine uymaya zorlamak ve direncini kırmak.” dedi.

Pelosi’nin ziyaretinin daha önce de örneği bulunduğunu ve ABD’nin, Pekin’i Çin’in meşru temsilcisi kabul eden “tek Çin” politikası ile tutarsız olmadığını vurgulayan Kritenbrink, “Çin Halk Cumhuriyeti (Pelosi’nin ziyaretine) aşırı tepki gösterdi ve benzeri görülmemiş provokatif ve istikrarsızlaştırıcı eylemlerini sürdürüyor.” ifadelerini kullandı. Kritenbrink, Pekin’i gerilimi kullanarak Ada’daki statükoyu değiştirmeye çalışmakla suçladı.

“Statükoyu değiştiren kim?”

Çin’in Washington Büyükelçisi Çin Gang ise ABD’de bir grup gazeteciyle yaptığı ortak mülakatta, ülkesinin, “Çin’in tek olduğu ve Ada’nın sonunda ana kara ile birleşeceği” yönündeki uluslararası uzlaşmaya bağlı olduğunu belirterek, “Statükoyu değiştiren kim? Çin değil, Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçler ve ABD’nin kendisi.” dedi.

Tayvan lideri Tsai Ing-wen’in, Tayvan Boğazı’ndaki tarafların, “tek Çin’in olduğu fakat onun egemenliğe ilişkin iki ayrı yorumun bulunduğu” yönündeki yarı-resmi “1992 uzlaşmasını” tanımayarak ana kara ile ilişkileri koparmaya çalıştığını savunan Büyükelçi Çin Gang, Washington’ın da Tayvan ile resmi etkileşimleri artırıp Ada’ya silah satarak ve gerektiğinde askeri olarak savunmayı vaat ederek, sorunu, Çin’i çevrelemek amacıyla kullandığını ileri sürdü.

Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin Tayvan ziyareti

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyeti, 2 ve 3 Ağustos’ta Tayvan’ı ziyaret etmişti. Ziyaret, Ada’yı topraklarının parçası olarak gören Pekin’in tepkisini çekmiş, Çin ordusu ziyaretin ardından Ada çevresinde askeri tatbikatlara başlamıştı.

7 gün süren tatbikatlar, Ada’nın çevresinde fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında, Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.

Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş ancak Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti. Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl aradan sonra ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı olmuştu. Daha önce 1997’de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.

Pekin, “tek Çin ilkesini” vurgulayarak, Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM’de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kesmesini şart koşuyor.