Sukot nedir? (9 -16 Ekim) 

Diploma tezim vesilesiyle tanıştığım Kabala bana yeni bir dünyanın kapısını araladı. 

Nasıl mı? 

İlk okumalarım tezimi hazırlarken olsa da yoğun olarak ilgilenmem 2005 yılındaydı.

Daha önce de İslam’ın dışındaki dinlerle ilgili araştırmalarım ve okumalarım olmuştu, özellikle de diploma tezime hazırlanırken. 

Nedeni de çok geniş bir konuyu ele almam:

‘Allah’ın İradesi ve Nedensellik Problemi’

Nedensellik dediğimiz neden-sonuç ilişkisi düzlemi ve Allah’ın iradesi konusunun bir arada ele alınması. Daha da genelleştirecek olursak, Allah’ın iradesi bir bakıma din ve mistisizm. 

Nedensellik de neden-sonuç yani deney ve gözlem yani bilim. Bir bakıma diploma çalışmamın konusu din ve bilim idi. 

Din yani mistik dünya ve mistik dünyaya açılan kapı İslam’da tasavvuf olarak kabul edilir ve insanlar tasavvufla mistik dünyaya yönelirler. 

Çalışmalarım ilerlerken ders olarak gördüğümüz Tasavvuf, Tasavvuf tarihi ve tasavvufi akımlar ve görüşleri daha yakından inceledim. 

Tasavvuf alanında ilerledikçe karşıma çıkan kelime aynıydı: Kabala. 

Tezimi hazırlarken kısa okumalar yapmıştım ama yoğun olarak 2005 yılında okumalar yaptım. 

Kabala’yı bütün olarak algılayabilmeniz için Yahudi tarihini ve Tevrat’ı da iyi bilmeniz gerekir. 

Yahudi tarihi ile ilgilenince de kutsal günler ve bayramları daha yakından tanıyorsunuz. 

Dün yani 9 Ekim Pazar günü Yahudiler için önemli bir bayram olan Sukot’un başladığı gündü. 

Sukot aslında Sukah kelimesinden türemiştir ve çardak ve çadır anlamındadır. 

Suka yani yapılan bu çardak aslında bir semboldür. Yahudilerin Mısır’dan çıkıp çölde konakladıkları (40 yıl) zorlu zamanlarda Sukalarda konaklamışlar ve Rabb de onları zorluklara karşı korumuştu. 

Musa ve Süleyman peygamberler de Sukot’a özel önem vermişlerdi. Bunu da ayetlerden anlıyoruz. 

Tesniye 10-11’de Musa peygamberin Sukot zamanı Tevrat okunmasını istediği, Krallar bölümünde de Süleyman peygamberin Sukot’u kutlaması ve mabedini Rabb’in kutsaması ile bilgiler vardır. 

Sukot İslami kaynaklarda da anlatılır. 

Çardak bayramı: Yom Kipur’dan beş gün sonra kutlanır. Çölde dolaşılan yılların hâtırasını yaşatmaktadır. Bu sebeple yedi gün süreyle kırlarda çadır ve çalı çırpı kulübelerde oturularak o günlerin canlandırılmasına çalışılır. (TDV İslam Ans) 

Sukot, yedi gün yani bir hafta süren bir bayramdır. 

İlk önemli nokta, Mısır’dan çıkan Yahudilerin çölde yaşadıkları zorlukları hatırlamak ve unutmamak. 

İkincisi de yazın bitişi ve sonbaharın gelişi ve cemaatin bir arada oluşunun tescillenmesi ve bunun da bayram havasında kutlanması. 

Sukot bir görüşe göre de Yahudilerin Mısır’dan çıktıklarında ilk konakladıkları yerin adıdır. 

Bu bölgede yaşayan insanların baraka ve çardaklarda mesken tutmaları sebebiyle bu ismi aldığı belirtilir. 

Sukot görünüşte barakalarda ya da çadırlarda kalma gibi zor bir dönemi gösterse de aslında özgürlüğün kutlanmasıydı. Mısır’da eziyet çeken Yahudiler bu zulümden kurtulmuşlar ve eziyet görmeden yaşamanın başlangıcı olmuştu. 

Bu yüzden Sukalar önemlidir ve bugün de bu sebeple kutsanır. 

Sukalar özgürlüğün ve kurtuluşun sembolleridir. 

Kırk yıl boyunca çölde sukalarda yaşamanın zorluğu ve aynı zamanda özgürlüğün de mutluluğu bir arada anılır ve kutlanır. 

Sukot bayramında Rabb hatırlanır çünkü O kırk yıl boyunca çölde Yahudileri bulutlarla korumuş, gözetmiş ve onları rızıkla beslemiştir. 

Bu rızıklarda topraktan su ile yeşermiş ve insanlara besin olmuştur. Bundan dolayı da Sukaların üzerleri topraktan çıkan bitkilerle örtülmelidir. 

Sukalar çeşitli iklim koşullarına göre değişiklik göstererek bayramda kullanılır. Havanın çok soğuk olduğu iklimlerdeki ülkelerde sadece yemekler Sukalarda yenir. 

Daha sıcak iklimlerde ise bayram kutlamaları da Sukalarda yapılır. 

Hatta bir araya gelen cemaatin rahat edebilmesi için geniş bahçeye sahip büyük bir ev ve bahçesinde yapılan Sukada törenler değişmeli olarak yapılır. 

Sukot Bayramının Sukalarla kutlanması sebebi de gene ayet sebebiyledir. 

‘Yedi gün çardaklarda kalacaksınız. Bütün yerli İsrailliler çardaklarda yaşayacak. Öyle ki, gelecek kuşaklar, İsrail halkını Mısır’dan çıkardığım zaman çardaklarda barındırdığımı bilsinler. Tanrınız Rab benim…‘ (Levililer, 23-42,43) 

Bugün ve gelecekte de Sukot bayramı Sukalarda kutlanacak çünkü önemli olan hatırlama ve unutmama… 

Bir hafta kutlanan Sukot bayramı cemaatin bir arada olması, birbirine yakın olması ve samimiyetin artması açısından önemli olduğu kadar cemaat ruhu açısından da önemlidir. 

Kutlanan bu bayram mistik bir havanın oluşmasını sağladığı gibi ayrıca kişisel gelişim açısından da çok önemlidir. 

Kutlamaların olduğu geceler de tematik olarak sıralanır. Tabi bu durum coğrafi bölgelere göre değişiklik arz eder. 

Ama genel olarak şöyledir diyebiliriz. 

Avraam: Sevgi ve İyiliğin öne çıkarılması. 

İtshak: Kendini tanıma, kişisel güç ve kendine hakim olma. 

Yaakov: Güzellik ve güzelliğin ortaya çıkarılması. 

Moşe: Tevrat’ın kutsanması, hakimiyetinin hissedilmesi ve ebediyeti düşünme. 

Aaron: Tanrısal görkem ve güzelliği düşünme ve hissetme. 

Yosef: Kutsallığı hissetme ve iç dünya ile dış dünyanın güzellik ve nimetlerini bütünleştirme. 

David: Rabb’in gücünü ve krallığını Davut Peygamberle, O’na sürekli şükredilmesi gerektiğini de Süleyman peygamberle hatırlama. 

Arka planında bu kişisel gelişimi destekleyen düşünceler olurken ön planda olan da aslında kutlama ve festival vardır. 

Uşpizin ( konuk anlamında) ismi verilen ritüel yani Sukaları ziyaret yukarıda ifade ettiğim kişisel gelişim arka planı insanların zihinlerindedir ama bu festival ve şölen şeklinde dışa çıkar ve kutlanır. 

Yukarıda ifade ettiğim (Çardaklar zorluk gibi görünse de aslında özgürlük ve şölendir) ikili anlayış burada da yani Sukot kutlamalarında da karşımıza çıkar. Mistik olarak duygular doyuma giderken insanlar eğlenerek bayramı kutsarlar. 

Şölen ve eğlence fizik yani görünen; kişisel gelişim ve Rabb’i hatırlama da metafizik yani mistik boyuttur. 

Sukot, hasat zamanı Rabb’in hatırlanması açısından da önemlidir. 

Gördüğünüz gibi mistik boyut yani Rabb’i hatırlama bu bayramın ana temelidir. 

Rabb’i hatırlama, zorluktan çıkış ve özgürlük. 

Ve ardından gelen sabırla bütünleşen mutluluk. 

Sukot’un kutlandığı bu hafta umarım ülkemiz ve dünya için de sıkıntılardan kurtulma olur. 

Yahudi vatandaşlarımızın Sukot Bayramı’nı bu vesileyle tebrik ediyorum. 

Sevgi ve Bilgiyle kalın 

(Fotoğraf Şalom Gazetesi’nden alınmıştır)