Fitch, yine Fitchliğini Yapmış!..

0
Prof. Dr. Orhan Yılmaz

Öncelikle bir hakkı teslim edelim. Yazının başlığı, Ekonomi Eski Bakanı Zafer Çağlayan’a ait.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Temmuz 2011 ortalarında yayınladığı bir raporda, Türkiye Ekonomisinde cari açığın arttığı ile ilgili bir rapor yayımlamıştı. 

Bunun üzerine, “kendisine hediye edilen! pahalı kol saatlerine olan düşkünlüğü” ile tanınan Ekonomi Eski Bakanı Zafer Çağlayan, 21 Temmuz 2011 tarihinde “Fitch, yine Fitchliğini Yapmış” beyanatını vermişti.

İngilizce bir kelime olan Fifch, “Fiç” olarak telaffuz edilir. 

Türkiye, Kuzey Kore gibi komünizm ile yönetilen bir ülke olmadığına göre, “Fiç” kelimesini telaffuz ederken, dileyenler baştaki “F” harfi yerine, “P” harfini kullanabilir. 

Böylece dilimize ait bir kelime kullanmış oluruz. Aynı zamanda Fitch’in amacı ile bizim Fitch hakkındaki düşüncelerimiz de bütünleşmiş olur.

Atalarımız “Asıl az, bal kokmaz. Kokarsa, yağ kokar. Çünkü aslı ayrandır” demiş.

Fitch, yine Fitchlik yapmaya devam ediyor. Fitch, 2023 seçimlerine yönelik hazırladığı raporunu yeni yayımladı.

Fitch, bu raporda üç farklı senaryoyu değerlendirmiş. Önümüzdeki seçim sonuçlarına göre olası enflasyon, faiz ve dolar kuru beklentilerini de paylaşmış.

1. Senaryo: RTE, seçimi yüzde 55 ihtimalle yeniden kazanacak, ancak parlamentoda çoğunluğu kaybedecek.

2. Senaryo: RTE, % 22,5 olasılıkla CB olurken, Cumhur İttifakı da TBMM’de çoğunluğunu koruyacak.

3. Senaryo: 6’lı Masa, % 22,5 olasılıkla hem CB’nı, hem de parlamento çoğunluğunu kazanacak.

Yani, Fitch’in Fitchlik yaptığı bu senaryoların 2’sinde RTE yeniden cumhurbaşkanı oluyor. Birinde normal şekilde, diğerinde İngilizlerin deyişi ile “topal ördek” (lame duck) şeklinde.

Cumhurbaşkanlığını 6’lı Masa’nın adayının kazanmasına ise yüzde 22,5 olasılıkla 3. senaryoda yer verilmiş. 

Fitch’in 3. senaryosuna göre, yeni hükümet geleneksel faiz politikalarına ve Merkez Bankası’nın bağımsızlığına odaklanacakmış. 

Bu senaryoda enflasyon 2023 yılında yüzde 23,1’e, 2024 yılında 12,2’ye, 2025 yılında ise tek hanelere inerek 9,3’e kadar düşecekmiş.

Dolar kuru 2023’te 24,2 lira, 2024’te 22,5 lira, 2025’te 18,2 lira seviyesinde olacakmış.

Politika faizi ise 2023’te yüzde 19,6, 2024’te yüzde 27,3, 2025’te yüzde 20 olacakmış.

Medyada, Fitch’in raporuna eleştiriler genelde şu şekilde:

1. Rapor, profesyonel standartlara uygun görünmüyor. Çelişkili ve gerekli profesyonel standartlardan epeyce uzak bir rapor olarak görünüyor.

2. Raporun dayandığı kaynaklar belli değil. Örneğin “seçimleri kimin kazanacağı” gibi kritik konularda, anketlerin sonuçları yerine, hangi geçerli bulgular göz önüne alınmış, belli değil.

3. Ana senaryoda, RTE’nin kazanmasını ama AKP’nin kaybetmesini, 2015 seçimleri ile ilişkilendirerek analiz yapmış. Raporda, Türkiye’nin siyaset ve yönetim sistemi, bunların işleyişi, ilgili yapıları, mevcut durumda olabilecekler gibi konularda çoğunlukla temelsiz öngörülerde bulunulmuş.

4. Önümüzdeki seçimde “RTE + muhalefet” çıkarsa siyasi kriz olur ve bu raporda anlatıldığı gibi siyasi kriz aşılamaz. Böyle bir hükümetin 2024 başında kurulabileceği öngörüsü de aynı şekilde ciddiyetten uzak.

5. Raporda ”İthal mallar pahalı olsa bile cari açık düşer” gibi cehalet kokan ifadeler var. Hâlbuki ithal malların pahalı olması, zaten cari açığı azaltıcı bir faktördür. Böyle bir ifade, profesyoneller tarafından böyle bir raporda kullanılamaz.

6. Türkiye’de seçimlerin iptal edilme olasılığından bahsediliyor. Böyle bir olasılık, Türkiye’nin gerçeklerine uygun değil. Kaos ve (Allah korusun) iç savaş çıkar.

7. Muhalefetin “Cumhurbaşkanlığı + TBMM” ikilisini kazanması durumunda, kısa sürede ciddi bir yabancı sermaye akımı olur. Ancak bu olasılık rapora yansımamış. RTE’nin kazanması halinde yabancı yatırımcı girişi olmayacağı ve mevcut durumun süreceği belirtilmiş ama tersi durumda yabancı sermaye gireceği pas geçilmiş.

8. Dayanaksız olarak ve istikrarla ilgili tablolarında bu böyle belirtilmese de, bu rapor “RTE Cumhurbaşkanı + 6’lı Masa parlamento çoğunluğu” sonucunu belirgin şekilde en yüksek olasılık olarak ortaya koymuş. Yani “Türkiye istikrarsız olacak” iddiasını temel gerçeklik olarak savunmuş.

Kısacası, Fitch, yine Fitchliğini Yapmış!..

Önceki İçerikBugün Uyuya Kalıp Gündemi Kaçırdım; Acaba Bugün Düşman Kimdi? 
Sonraki İçerikAdriyatik’ten Çin Seddi’ne Zulüm!..
1962, Etimesgut doğumlu. Tokat’ın Zile İlçesi’nden Atatürkçü, milliyetçi, zooteknist, SP seveni, Alevî dostu, evcil hayvanların fahri avukatı, feminist ve motosikletçi bir köylü çocuğudur. 1984 yılında Ankara Ziraat F., Zootekni B.’nü bitirdi. 1997'de Birleşik Krallık, U. of Aberdeen’de yüksek lisans, 2007'de Ankara Ü., Fen Bil. Enst. (Zootekni B.)’nde doktora çalışmasını tamamladı. Mesleği ziraat dışında, Çerkez Kültürü ve Alevilik gibi sosyal alanlarda da amatörce akademik çalışmalar yapmaktadır. Kitap okumak ve motosiklet kullanmak özel ilgi alanlarıdır. “Hayvanları sevmeyen, insanları da sevmez” görüşünü savunan, hararetli bir hayvan sever ve hayvan hakları savunucusudur.

YORUM YAZ

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz